Vierstammige Overlever van Ieper is finalist ‘Europese Boom van het Jaar’
De ‘Vierstammige Overlever’ in Ieper won in 2020 de nationale prijs van ‘Belgische Boom van het Jaar’ met zijn merkwaardige geschiedenis en locatie. Deze impressionante kastanjeboom maakt nu ook kans om ‘European Tree of the Year’ te worden. De publieke stemronde opende vandaag maandag 1 februari 2021. De Belgische Boom van het Jaar 2020, de ‘Vierstammige Overlever’, pronkt naast de Menenpoort. Bovenop zijn unieke locatie is deze kastanjeboom de enige levende getuige van de beide oorlogsrampen die de stad Ieper en haar vestigingen teisterden. Ondanks de oorlogsverwoestingen bloeide de boom terug open en symboliseert er nu de overlevingskracht. Een boom van 160 jaar oud met een omtrek van maar liefst 9.10 meter, een uniek levend oorlogsmonument dat Europese erkenning verdient.
De Ieperse burgemeester Emmily Talpe en schepen van Landschap Valentijn Despeghel hebben – door de huidige coronamaatregelen – de Vierstammige Overlever zonder grote ceremonie officieel gehuldigd als Boom van het Jaar. Dat gebeurde met de bevestiging van het officiële plakkaatje bij de boom en het in ontvangst nemen van het certificaat. Voor de gelegenheid hebben ook twee klaroeners de Last Post geblazen bovenaan de trappen bij de Menenpoort. Dit zal te zien zijn in een nieuwe campagnevideo over de Belgische Boom van het Jaar. De video wordt op dinsdag 2 februari gelanceerd om zoveel mogelijk mensen op te roepen om ook hun stem te geven aan de Ieperse boom in de verkiezing ‘European Tree of the Year’. Burgemeester Emmily Talpe: “Onze Vierstammige Overlever is een sterk symbool van Ieper, onze stad. Zij draagt een indrukwekkende geschiedenis met zich mee en is niet kapot te krijgen. Wij zijn trots! Als een stille getuige van de Groote Oorlog onderstreept ze mee de missie van Ieper Vredesstad: Nooit meer oorlog. Geef onze boom jouw stem en laat ook zo deze vredesboodschap door Europa waaien!”
Schepen van Landschap Valentijn Despeghel : “Voor onze Belgische Boom van het Jaar krijgen we een geldprijs. Daarmee zullen we de boom weer in optimale conditie brengen. Zo zullen we bekijken of er vormsnoei nodig is, nazicht of er schimmel of ziekte-infecties zijn. Ook de conditie van de bodem verbeteren door inbreng van micro-organismen en het op punt zetten van de organische voedingswaarden. Hiermee hopen we om de levensduur van onze Vierstammige Overlever te verlengen.”
Geef deze unieke overlever jouw stem
Stemmen voor de impressionante ‘Vierstammige Overlever’ kan vanaf 1 februari 2021 tot 28 februari 2021 op de website www.treeoftheyear.org (www.treeoftheyear.org/BE). De winnaar wordt bekendgemaakt op 17 maart 2021 tijdens de online awardceremonie.
De boom vertelt zelf haar verhaal
Wie een bezoekje brengt aan de Vierstammige Overlever, kan een QR-code scannen. Dan komt de boom eigenlijk een beetje tot leven en vertelt ze zelf haar verhaal. Surf naar www.ieper.be/boom-vertelt om het audiobestand te beluisteren. De boom werd aangeplant rond 1860, toen de militaire vesting in Ieper tot een publiek wandelpark werd omgevormd. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de middeleeuwse stad totaal vernietigd. Het lijkt dan ook logisch dat geen enkele boom in de stad of op de vestingen de vier jaar oorlogsgeweld overleefde. En toch.
Een aantal, toen ongeveer 50-jarige, vestingbomen trotseerde het oorlogsgeweld dankzij hun standplaats op de binnenzijde van de stadswallen. Door deze positie beschermde de vestingwal zelf de bomen tegen de onophoudelijke beschietingen. Let wel: alle vestingbomen werden, zonder uitzondering, beschadigd of vernietigd. Maar uit de stronken of stamvoeten wist toch een aantal bomen spontaan te herstellen en opnieuw uit te groeien. “Net zoals de stad, die als een Fenix uit haar as opsteeg”.
Hoeveel vooroorlogse bomen zich spontaan konden herstellen is niet geweten, wellicht slechts een tiental. Deze ‘overlevers’ kregen het echter opnieuw benauwd tijdens de Tweede Wereldoorlog. Niet door beschietingen of bombardementen, maar door de hakbijl. Vele huishoudens hadden tekort aan brandstof. De Ieperlingen zelf velden ’s winters vele vestingbomen om brandhout te winnen. Het stadsbestuur liet begaan want iedereen had het koud.
Extra informatie
Boom van het Jaar – Tree of the Year
De wedstrijd Belgische Boom van het Jaar gaat jaarlijks op zoek naar de meest opmerkelijke bomen van België. Bij de selectie van finalisten kijkt de jury vooral naar het verhaal van de bomen; de geschiedenis, rol voor voorbijgangers of waarde in de omgeving. Kortom, bomen die de gemeenschap met elkaar en met de natuur verbinden. Iedereen kan een boom insturen waarna de jury en een publieke stemming beslissen over de winnaar. Dit initiatief draagt bij tot de bekendheid van opmerkelijke bomen bij het grote publiek en benadrukt eveneens de nood aan een goede verzorging van deze bomen. Georganiseerd door SBNL-VL (Stichting Behoud Natuur en Leefmilieu Vlaanderen), daartoe financieel ondersteund door het Fonds Baillet Latour. In 2020 werd de ‘Vierstammige Overlever’ verkozen als ‘Belgische Boom van het Jaar’ met een grote meerderheid aan stemmen. De inzender van deze boom, de Stad Ieper, kreeg hiervoor een prijs aangeboden t.w.v. €2500. De boom zelf stoot nu door naar de Europese finale.
De Europese finale werd opgezet in 2011 door een stijgende populariteit van de nationale wedstrijden in verschillende landen. Sindsdien nemen er tot 16 landen per jaar deel aan deze internationale finale, waarin ook vooral wordt gekeken naar het verhaal van de boom en zijn symboliek. Dit initiatief wordt op Europees niveau georganiseerd door de Environmental Partnership Association. Een publieke stemming beslist over de grote winnaar.