Sint-Jozefsschool uit Ieper viert 200-jarig bestaan met erfgoedhalte

De Sint-Jozefsschool in Ieper bestaat in 2024 precies 200 jaar. Naar aanleiding van deze verjaardag blikt het Stadsarchief met een nieuwe erfgoedhalte terug op de geschiedenis van de school. Bij de ingang van de Sint-Jozefsschool langs de Meenseweg is een nieuwe erfgoedhalte onthuld. Deze tijdelijke en rondreizende openluchttentoonstelling zet de lokale geschiedenis in de kijker. Het Ieperse Stadsarchief vult de erfgoedhalte regelmatig met historische info in samenwerking met initiatiefnemer CO7. Deze keer is de Sint-Jozefsschool aan de beurt. Foto’s, documenten en krantenknipsels illustreren het 200-jarig bestaan van de school.

Het archief van de Sint-Jozefsschool werd in 2008 via de Zusters van de heilige Jozef door het Stadsarchief verworven. Het bevat beleidsdocumenten, aanwezigheidsregisters, puntenfiches en andere stukken van de middelbare beroepsschool in de richting familiale hulp. De archieven van de lagere school worden in Brugge bewaard. Voor het vullen van de erfgoedhalte kon het archiefteam ook putten uit de erfgoedbank www.westhoekverbeeldt.be en uit uniek beeldmateriaal dat door de Sint-Jozefsschool werd verzameld.

“We willen onze verjaardag met de hele schoolgemeenschap vieren. Daarom worden de leerlingen, ouders, personeelsleden en oud-leerlingen zeer nauw betrokken. Begin dit schooljaar riepen we op om oude beelden en herinneringen te delen. Elk dag posten we op onze Facebookpagina ‘200 jaar Sint-Jozefsschool Ieper’ een foto, een weetje of een affiche uit de oude doos. De enthousiaste reacties laten zien dat de interesse voor onze schoolgeschiedenis leeft”, aldus Lieven Calis, directeur Sint-Jozefsschool

Vandaag telt de Sint-Jozefsschool zo’n 400 leerlingen en ruim 50 personeelsleden, maar twee eeuwen geleden begint alles met een wezenschool in een huis in de Bollingstraat, waar nu het Ieperse college is. Jonkvrouw Josephine Vandenpeereboom vangt er 33 weesmeisjes op met de steun van Emilie Iweins.

In april 1824 besluit ze om tweede school op te richten voor de arme kinderen van de Sint-Jacobsparochie. In datzelfde jaar volgt de kerkelijke goedkeuring voor de stichting van een kloosterorde. De congregatie krijgt de naam Zusters van Liefde van de heilige Jozef. Zuster-overste Marie-Joseph leidt de kloosterorde tot haar overlijden in 1879. Naast de school voor wezen en armen openen de zusters een derde school voor burgermeisjes in de Sint-Jacobsstraat.

Leerlingen poseren voor de Sint-Jozefsschool in de Sint-Jacobsstraat. Het gelijkvloers doet vanaf 1870 dienst als school. De bovenverdieping wordt ingenomen door vrouwelijke kostgangers. 

De Eerste Wereldoorlog maakt abrupt een einde aan het rustige schoolse leven in de Sint-Jacobsstraat. In oktober 1914 nemen Britse militairen en later ook Franse militairen de schoollokalen in als kazerne. De zusters vluchten samen met de weeskinderen en de bejaarde kostgangers de stad uit naar Frankrijk.

Na de oorlog keren de zusters terug naar Ieper om hun activiteiten van onderwijs en zorg verder te zetten. Hun gebouwen langs de Sint-Jacobsstraat zijn platgebombardeerd en ze kiezen voor een nieuwe locatie langs de Meenseweg. Stadsarchitect Jules Coomans tekent de bouwplannen voor het nieuwe klooster en het schoolgebouw. In maart 1921 wordt de eerste steen gelegd en in juli 2022 verhuizen de zusters naar het nieuwe klooster.

Een klasfoto van het tweede leerjaar in 1921. Voor de verhuis naar het nieuwe schoolgebouw langs de Meenseweg geven de zusters al les in barakken. Privécollectie ‘Westhoek verbeeldt’.

Na de oorlog bouwen de zusters een tweede school in de Kalfvaart en een derde school in de wijk Potyze. In 1939 nemen de zusters ook de lagere school van Sint-Jan over. In de hoofdschool kunnen meisjes na het afronden van hun lagere school nog twee jaar les volgen. Deze leerjaren worden in 1959 omgevormd tot een beroepsschool in de richting familiale hulp. De leerlingen leren koken, naaien en strijken en krijgen les in algemene vakken. Na het schooljaar 1977-1978 wordt deze secundaire afdeling opgedoekt.

Juf Tine Vlaemynck poseert met de kleuters op de speelplaats van de Potyzeschool in 1967.
Privécollectie Sint-Jozefsschool.

Naast de schoolbanken is er in de Sint-Jozefsschool ruimte voor sport, spel en creativiteit. Elk jaar viert de school samen met woonzorgcentrum Huize Sint-Jozef het naamfeest van de heilige Sint-Jozef. Ook de driejaarlijkse schoolfeesten zijn een groot succes. De bloeiende en dynamische ouderraad en de vriendenkring ‘Jefs Moaten’ steken mee de handen uit de mouwen en ondersteunen de schoolwerking met allerhande activiteiten.

De eerste schoolmusical ‘Koning tijd’ in 1984. Privécollectie Sint-Jozefsschool.

“De Sint-Jozefsschool is dan misschien wel één van de oudste scholen in Ieper, maar vandaag nog altijd springlevend. Ontstaan vanuit een zorgfunctie voor hulpbehoevende kinderen heeft de school vele generaties leerlingen opgeleid. Het dubbele eeuwfeest is een mooie gelegenheid om stil te staan bij de rijke geschiedenis van de Sint-Jozefsschool en haar betekenis voor Ieper. Kinderen kunnen zich bij de erfgoedhalte verwonderen over hoe de school er vroeger uitzag. Bij ouders, oud-leerlingen en passanten brengt het ongetwijfeld mooie herinneringen over de eigen schooltijd naar boven”, besluit Valentijn Despeghel, schepen van Archief

De erfgoedhalte is nog tot begin juni te zien aan de ingang van de school. De apotheose van het jubileumjaar volgt op 19 maart, het naamfeest van de patroonheilige Sint-Jozef. De school organiseert dan een hele week feestelijke activiteiten voor de leerlingen en de ouders. Als afsluiter is er op 23 maart een nostalgische reünie voor oud-leerlingen van de Sint-Jozefsschool.