Nieuwe methaanremmer voor klimaatvriendelijke koe voorgesteld in de Biezenhoeve in Watou

De zestig koeien van Geert en Sofie stoten al acht maanden minder methaan uit. En dat is allemaal het gevolg van één procent nitraat in het veevoeder. Tijdens een bezoek aan De Biezenhoeve in Watou lichtten de melkveehouders vanmiddag het effect toe van dit nieuwe voeradditief, binnen hun ambitie om te evolueren naar een CO₂-neutrale familieboerderij. Met dit bezoek brengt organisator VLAM, het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing, enkele duurzaamheidsinitiatieven van de zuivelsector in beeld.

1% nitraat = 10% minder methaan

Door het rantsoen van het melkvee aan te passen, kunnen melkveehouders de methaanuitstoot bijsturen. Dat is inmiddels onomstotelijk bewezen, met vandaag al verschillende additieven op de markt die de penswerking beïnvloeden en de productie van methaan verminderen. Een recent goedgekeurde nieuwkomer is het additief met als werkzame stof nitraat.

Als pioniers in België startten melkveehouders Geert Vandenbussche en Sofie Vanpeperstraete in november 2021 met het toedienen van nitraatrijk veevoeder. Concreet voegt Geert 1% nitraat toe op het totale rantsoen van de koeien. Omdat de dosering belangrijk is, wordt het product via de mengvoederfabrikant op de markt gebracht. Volgens wetenschappelijk onderzoek kan 1% nitraattoevoeging op jaarbasis de emissie van methaan uit de spijsvertering van de melkkoeien met 10% doen dalen.

“Toch een mooie stap vooruit om onze ecologische voetafdruk nog kleiner te maken”, vertelt Geert Vandenbussche. “Nitraat, dat ook aanwezig is in plantaardige grondstoffen zoals vers gras, bindt waterstof en voorkomt zo de extra aanmaak van het broeikasgas methaan. Bovendien is het nitraatrijke krachtvoeder gemakkelijk toe te passen, zonder extra werk voor de melkveehouder. Met dit voeradditief heeft de melkveehouderij alleszins een extra optie om de methaanuitstoot de volgende jaren verder terug te dringen.”

Klimrek: klimaatscan en begeleidingstraject

Geert Vandenbussche kreeg het idee van nitraatrijk veevoeder aangereikt door Klimrek (klimrekproject.be). Dit innovatief samenwerkingsproject van ILVO, Boerenbond en VITO, met ondersteuning van VLAIO, wil landbouwers via een klimaatscan en begeleidingstraject ondersteunen in hun ecologische vooruitgang. Daarbij wordt steeds de economische en technische haalbaarheid in rekening gebracht.

Jana Roels, consulente klimaat en verduurzaming bij Boerenbond: “De klimaatscan bekijkt waar de meeste broeikasgasemissies plaatsvinden op de melkveehouderij en welke processen het meest bijdragen aan de klimaatopwarming. Dat gebeurt via een levenscyclusanalyse, waarbij de melkveehouder concreet inzicht krijgt over waar zijn bedrijf al goed scoort en waar er verbeterpunten liggen om de voetafdruk nog verder te verlagen. De klimaatconsulent helpt zowel bij het kiezen als implementeren van de maatregelen die het best bij het bedrijf passen.”

Dat De Biezenhoeve ecologisch op de goede weg is, bewijst de klimaatscan die eerder op het bedrijf gebeurde. De berekende koolstofvoetafdruk (nog zonder nitraattoevoeging) bedraagt 0,977 kg CO₂ per kg melk, wat erg goed is. Melkveehouders Geert en Sofie dromen ervan om op termijn CO₂-neutraal te zijn en blijven dan ook investeren in tal van duurzame maatregelen.

Zo waakt De Biezenhoeve over een optimale jongveeopfok, met een beperkte hoeveelheid jongvee voor minder methaanuitstoot. Op energievlak dragen de zonnepanelen bij. Ook beperkt de hoeve haar primaire energiebehoefte via het recupereren van de condensatiewarmte van de melkkoeltank, voorkoeling van de melk en warmwaterproductie met een zonneboiler. Verder houdt Geert voldoende permanent grasland om de koolstofopbouw in de bodem te stimuleren, en werkt hij voor driekwart van de vaarzen met gesekst sperma om genetisch sneller vooruitgang te boeken. ​

Duurzaamheidsmonitor – update 2021

Tijdens het boerderijbezoek kaderde MilkBE, de brancheorganisatie van de zuivelsector in België, de veevoederaanpassingen binnen de ‘duurzaamheidsmonitor’. Die brengt jaarlijks de duurzaamheidsinspanningen van de hele zuivelsector in kaart – van de melkproductie op de hoeve over het transport tot de melkverwerking in de zuivelfabriek. ​

Zo neemt de Belgische melkveehouder vandaag gemiddeld 19,2 duurzaamheidsinitiatieven, tegenover gemiddeld 9,4 bij de nulmetingen in 2014. Sinds 2020 is het aantal mogelijk te nemen initiatieven verruimd van 35 naar 42, over 8 categorieën heen (diergezondheid, dierenwelzijn, klimaat, energie, milieu, dierenvoeding, water & bodem, sociale duurzaamheid).

Enkele belangrijke recente resultaten uitgelicht:

• 39% melkveehouders produceert zelf duurzame energie, voornamelijk via zonnepanelen, maar ook via windmolens of met een pocketvergister (t.o.v. 22 % in 2014)
• 47% melkveehouders maakt gebruik van alternatieve waterbronnen (zoals regen- en oppervlaktewater) (t.o.v. 28% in 2014)
• 57% melkveehouders voorziet vachtverzorging voor de koeien, zoals koeborstels (t.o.v. 53% in 2014)
• 50% melkveehouders zet in op de langleefbaarheid van de melkkoeien (t.o.v. 35% in 2014)
• 19% laat vandaag het dierenwelzijn op zijn boerderij in kaart brengen
• 13% laat de individuele koolstofvoetafdruk van zijn melkveehouderij meten
• 62% wint bemestingsadvies in en laat zich bijstaan omtrent mestanalyse (t.o.v. 42% in 2014)
• 59% voedert nevenproducten uit de voedingsindustrie (bv. van suikerindustrie of brouwerijen)