In Jan Yperman Ziekenhuis kregen ze een middeleeuws bot over de vloer
Afgelopen zaterdag verwelkomde de dienst radiologie van het Jan Yperman Ziekenhuis een bijzonder onderzoeksobject: een skelet uit de middeleeuwen. Die unieke samenwerking met het Yper Museum ontstond naar aanleiding van een vraag van dr. Hannelore Franck, expert middeleeuwse geschiedenis, en Marie Lefere, archeoloog van het Yper Museum. Daar opent in juni 2026 ‘wONDERLAND’, een tentoonstelling met focus op archeologische vondsten uit het middeleeuwse Ieper. Daarbij spelen De Meersen, het middeleeuwse kerkhof van de Sint-Niklaasparochie, een belangrijke rol. De vele opgegraven skeletten bevatten namelijk cruciale informatie.
“De Meersen staan in historische bronnen bekend als ‘het Noorderkerkhof’ dat van de 13de tot de 16de eeuw in gebruik is. Op die site vinden archeologen van september 2017 tot oktober 2018 maar liefst 1075 skeletten. Die skeletten brengen namelijk een schat van informatie met zich mee. Hoe leefde de middeleeuwse Ieperling? Wat aten ze? Welke ziektes heersten er? Vragen die we mede dankzij skeletten stukje bij beetje kunnen beantwoorden,” verduidelijk Marie Lefere, archeoloog. “Maar archeologie is geen eilandwetenschap. Net de noodzakelijke samenwerking met uiteenlopende wetenschappen maakt het vak zo boeiend.”
Eerst onderzocht een fysisch antropoloog maar liefst 500 skeletten uit deze opgraving. Een dossier valt daarbij extra op. Bij een skelet wordt in het archeologische rapport namelijk gewag gemaakt van mogelijke wurging, al kon dat niet met zekerheid worden vastgesteld. De fysisch antropoloog stelt een genezen breuk vast, maar een gedetailleerde röntgenopname of CT-scan kan nu meer duidelijk scheppen over de oorzaak daarvan.
Dr. Filip Borny, diensthoofd Radiologie in het Jan Yperman Ziekenhuis voerde vanmorgen het onderzoek uit. Hij nam een CT-scan van het tongbeen — een piepklein botje in de keel, dat als een soort zwevende brug wordt vastgehouden door spieren en banden. dr. Filip Borny: “Het tongbeentje is deels gebroken en niet meer compleet. De middeleeuwer moet een flinke klap of trauma aan de keel hebben opgelopen: wurging, ophanging, of een stevige dreun in een gevecht bijvoorbeeld. Bijzonder is dat hij na die verwonding waarschijnlijk nog weken heeft geleefd — het bot begon namelijk al te genezen.”
“Toen het Yper Museum ons contacteerde met de vraag om een middeleeuws skelet te onderzoeken, was ik meteen enthousiast,” zegt dokter Borny. “Deze samenwerking biedt een unieke kans om medische beeldvorming te koppelen aan archeologisch-wetenschappelijk onderzoek. Zo ontstaat een waardevolle kruisbestuiving tussen disciplines, die niet alleen inhoudelijk verrijkend is, maar ook het innovatieve karakter van ons ziekenhuis onderstreept.”
Een middeleeuws mysterie, moderne technologie en regionale samenwerking: een boeiende wisselwerking tussen verleden en heden. De resultaten van dit en andere onderzoeken komen aan het licht vanaf 19 juni, op de tentoonstelling van het Yper Museum.
Foto ©Jan Yperman Ziekenhuis