Groot-Zonnebeke begroette de eerste drie ‘Stolpersteine’ voor 12 oorlogsslachtoffers
Gedenkstenen voor Zonnebeekse slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog
Gisteren werden in Groot-Zonnebeke de eerste drie Stolpersteine geplaatst, ter nagedachtenis van oorlogsslachtoffers. Gedenkstenen die ervoor moeten zorgen dat deze wreedheden uit het verleden nooit meer herhaald worden.
Duits kunstproject
Stolpersteine is een Europees kunstproject van ‘De Stichting SPUREN’, opgericht door de Duitser Gunter Demnig. Deze kunstenaar maakt al sinds 1995 kleine gedenkstenen ter nagedachtenis van de slachtoffers van het nazisme: politieke gevangenen, getuigen van Jehova, Roma en Sinti, joden, homoseksuelen en gehandicapten die met het euthanasieplan Action T4 uitgeschakeld werden. Op een koperen plaatje staat de naam, geboortedatum, deportatiedatum, strafkamp en sterfdatum van de gedeporteerde. Stolpersteine worden geplaatst in het voetpad voor de woning waar het slachtoffer gearresteerd werd. Ze herinneren ons niet alleen aan de wrede aanpak, maar ook aan de gezinstragedies die zich bij deze woning afspeelden.
18 Zonnebeekse slachtoffers herdacht
Intussen zijn over 22 landen tienduizenden struikelstenen aangebracht, waarvan een 500-tal in België. Het komende jaar worden er 18 in Groot-Zonnebeke geplaatst via een samenwerking tussen de gemeente en de vereniging Cel WOII. Het is dan ook een grote eer dat de initiatiefnemer van dit herdenkingsproject, Gunter Demnig, op 20 oktober de eerste struikelstenen in onze gemeente eigenhandig komt inmetselen. Het eerbetoon komt toe aan slachtoffers Bruno Schoutteten (Ryselbosstraat), Emile Dieryckx (Beselarestraat) en Charles Lemahieu (Ieperstraat). Later dit jaar worden nog zes Stolpersteine geplaatst in Beselare en in mei 2025 sluiten we het project af met negen herdenkingsstenen in Passendale. In de toekomst wordt gekeken om de Stolpersteine te integreren in fiets- en wandelroutes.
Vervolg op openluchttentoonstelling
De gemeente en Cel WOII brachten ook al in 2022 de plaatselijke herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog in beeld. Dit via de rondtrekkende openluchttentoonstelling Stolen Memory van ‘Arolsen Archives’ (het internationaal centrum met ’s werelds grootste collectie documenten over nazi-slachtoffers) en de buitenexpo over de deportatie van 18 mensen uit Groot-Zonnebeke. Beiden bleven niet onberoerd.
Gedenkstenen werden aangelegd voor:
Bruno Schoutteten
Bruno is geboren in Beselare op 13 april 1913.
Bruno was gehuwd met Madeleine Homey en het gezin telde drie kinderen; Jozef, geboren in 1941, Marie -Rose, geboren in 1942 en Henriette, geboren in 1944.
Beroepshalve was Bruno landbouwer, vlaswerker
Bruno werd gearresteerd tijdens de razzia van 8 augustus 1944 op verdenking van
– Het ontvangen en verspreiden van sluikpers.
– Het verlenen van onderdak aan zijn broer Maurice, lid van het OF.
– Het verschaffen van onderdak aan werkweigeraars.
Bruno werd opgesloten in het Klein Seminarie van Roeselare en diezelfde dag nog overgebracht naar de gevangenis in Gent. Eind augustus werd hij gedeporteerd naar Neuengamme waar hij tewerkgesteld werd in de steenbakkerij.
Honger, ziekte en mishandeling werden hem uiteindelijk fataal. Bruno overleed op 14 november 1944 en verdween in het crematorium van Neuengamme.
Emile Dieryckx
Emile is geboren in Torhout op 16 april 1887.
Emile, echtgenoot van Maria Vandecaveye en vader van 7 kinderen.
Emile was landbouwer van beroep.
Hij werd gearresteerd op diezelfde razzia van dinsdag 8 augustus 1944 op verdenking van:
– Hulp bieden aan ondergedoken verzetslui.
– Onderdak verlenen aan werkweigeraars waaronder zijn twee zonen.
– Verspreiden van sluikpers
Hij werd eveneens opgesloten in het Klein Seminarie van Roeselare en dezelfde dag nog naar Gent overgebracht. Hij arriveerde begin september in Neuengamme maar daarna bleef elk spoor van hem voor lange tijd bijster. Tijdens recent onderzoek in de archieven vonden wij een overlijdensakte van het concentratiekamp Bergen-Belsen. Emile zou er overleden zijn op 29 november 1944. Niettegenstaande de chaos in Bergen – Belsen naar het einde van de oorlog toe, had Emile er een geregistreerd graf. Emile werd in 1961 gerepatrieerd en bijgezet in de crypte van de gemeentelijke begraafplaats in Zonnebeke.
Charles Lemahieu
Charles is geboren in Pérenchies, in de buurt van Rijsel op 17 september 1924. Charles had trouwens de Franse nationaliteit.
Hij was de zoon van Georges Lemahieu en Antoinette Declercq.
Charles was ongehuwd en was beroepshalve werktuigkundige.
Hij werd gearresteerd in Zonnebeke op zondag 20 juni 1943. Op dat moment was hij gedomicilieerd bij zijn grootmoeder Maria Delaere die hier een kruidenierswinkel uitbaatte.
Charles had een Duitse schildwacht uitgedaagd en had het op een lopen gezet. Hij werd opgepakt na een korte achtervolging. Om toch gegronde reden te hebben voor deze arrestatie verklaarden de Duitsers dat Charles ‘bezwarende’ documenten in zijn bezit had. Charles werd overgebracht naar Kortrijk en verbleef er tot 20 juni 1944 waarna hij gedeporteerd werd naar een strafkamp in Siegburg.
Hij overleed er aan de gevolgen van vlektyfus op 17 maart 1945.