Diksmuide draagt 60 historische archiefbundels over aan Roeselare en Rijksarchief West-Vlaanderen
De archiefdienst ontvangt regelmatig historische documenten die origineel in andere West-Vlaamse steden kunnen gesitueerd worden. Die documenten werden destijds – door de schenkers – aangekocht of verkregen via andere kanalen en kwamen na verloop van tijd terecht in het stadsarchief van de stad Diksmuide. Voor de stad Roeselare en haar omgeving is er een lot documenten ter beschikking uit de 17e tot 19e eeuw. Na onderzoek door de Diksmuidse archivaris, samen met de stadsarchivaris van Roeselare, werd vastgesteld dat deze documenten beter thuishoren in het stadsarchief van Roeselare. Ze vormen een aanvulling op de bestaande historische archiefbestanden en dragen bij tot het historisch wetenschappelijk onderzoek van de stad.
Door de verwoesting van Diksmuide tijdens de Eerste Wereldoorlog zijn talloze historische documenten en reeksen voorgoed verloren gegaan, terwijl anderen als souvenir door de frontsoldaten werden meegenomen. De documenten uit de 19e eeuw werden echter volledig uitgewist.
Chris Vandewalle, stadsarchivaris stad Diksmuide: “Gelukkig zien we sinds de jaren 1920 een terugkeer van archiefstukken uit het ancien regime, zowel uit eigen land als daarbuiten. Tot de oprichting van het stadsarchief in 1994 werden deze documenten in een algemene verzameling bewaard, geordend op chronologie. Tegenwoordig ligt de focus op het systematisch beheren van deze documenten per archiefvormer.”
“Sinds 1998 hebben we heel wat aan historische documenten over de stad Diksmuide opnieuw weten te verwerven, voornamelijk afkomstig van families en particulieren met een diepgaande betrokkenheid in het lokaal administratief en politieke leven in het ancien regime en in de 19e eeuw. Deze documenten bevatten informatie, over zowel het beheer van hun bezittingen als over de bestuurlijke verantwoordelijkheden die ze droegen binnen de stad en de heerlijkheid Diksmuide.”
“Met de vernieling en van de Eerste Wereldoorlog in het achterhoofd, vormen deze documenten een unieke bron van informatie over onze stad, en bieden ze een cruciaal inzicht in de historische werking van onze stadsinstellingen. Ze benadrukken de waarde van de historische kennis en de wetenschap achter onze stedelijke ontwikkeling.”
“Binnen deze groep historische documenten bevond zich een lot die weinig of geen verband had met Diksmuide. Deze documenten kwamen destijds in handen van de genoemde families en kwamen vervolgens ‘ongeordend’ bij ons terecht. Bij nader onderzoek bleek dat deze documenten afkomstig waren uit de Ambacht van Roeselare en uit andere steden en parochies in West-Vlaanderen. Om de context van deze documenten beter te begrijpen heb ik de expertise van mijn collega-archivarissen gevraagd. Zij konden met hun lokale kennis hierin assisteren. Het werd snel duidelijk dat deze archiefbundels beter pasten in zowel het archief van Roeselare als in het Rijksarchief van West-Vlaanderen, en dit als een waardevolle toevoeging aan de bestaande archiefreeksen van burgerlijke en kerkelijke instellingen.”
Uit het eerder genoemde lot werden volgende documenten geselecteerd:
– 30 archiefbundels met documenten voor de Ambacht van Roeselare.
– 30 archiefbundels met documenten voor het Rijksarchief in West-Vlaanderen.
– Deze bundels bevatten zowel gedrukte als handgeschreven documenten en bestrijken een tijdsbestek van de 15e tot en met de 20e eeuw.
– De inhoud van deze documenten varieert van o.a. het beheer van onroerende goederen, financiën, processen reglementen van diverse burgerlijke en kerkelijke instellingen. Kortom, een schat aan historische informatie.
De documenten bevatten onder meer twee ontvangstboeken:
– het ontvangstboek van het maalderijirecht, door Jan Baptiste Lietaert, ontvanger van Roeselare-Ambacht, kerstmis 1714.
– het ontvangstboek van pointingen (belastingen) van de landen en de bossen in het laatschap van het Hof van Izegem door ontvanger Gilles Mylle, 1756.
“We zien veel waarde in het feit dat we vandaag deze historische documenten een nieuwe herbestemming en een nieuwe toekomst kunnen geven. De nieuwe bewaarplekken en de ontsluiting ervan biedt nieuwe kansen en inzichten voor het lokaal historisch onderzoek in de regio Roeselare en West-Vlaanderen. Wij willen iedereen die hier aan meegewerkt heeft danken voor het welslagen van dit archiefproject.”
Kris Declercq, burgemeester van Roeselare: “Dit is het mooiste wat je kan krijgen als je de gemeenschap mag vertegenwoordigen”. De archiefstukken van de familie Demeulenaere zijn voor een stuk ook bijna familiestukken. Blijkt dat ik een afstammeling ben van Felix Demeulenaere. Toenmalig landsheer Demeulenaere mocht bijna 2 eeuwen lang de rol van algemeen directeur, klerk (raadsfunctionaris-griffier) vervullen, dit telkens van vader op zoon.”
Lies Laridon, burgemeester Diksmuide: “Met het archief proberen wij verloren archiefstukken terug te krijgen, ook kunstwerken. Niet enkel om het verleden te bewaren, maar ook om de band met ons eigen erfgoed te herstellen na de verwoesting in 1914 waarbij het volledige archief van de 19e eeuw verloren ging. Het archief is niet alleen een weerspiegeling van het verleden, maar ook een onschatbare bron van kennis en inzicht in de geschiedenis van steden en gemeenten in West-Vlaanderen. Moge deze overdracht een verrijking zijn voor het lokaal historisch onderzoek en ook een stimulans vormen om onze geschiedenis verder te verkennen en te begrijpen.”
Hendrik Callewier, archivaris-diensthoofd Rijksarchief Brugge & Kortrijk: “We zijn heel dankbaar voor deze uitzonderlijke aanbieding van deze archiefstukken. Dit is toch wel historisch ook, vooral in deze regio waarbij tijdens de Eerste Wereldoorlog veel archiefstukken verloren zijn gegaan. Dit zijn geen stukken die elke dag opduiken.”