Derde en vierde spoor (2 x 36 km) klaar voor treinverkeer tussen Aalter en Oostkamp
Infrabel en zijn studiebureau TUC RAIL werken stapsgewijs verder aan de aanleg van het derde en vierde spoor tussen Gent en Brugge (= lijn 50D). De capaciteitsuitbreiding naar 4 sporen op deze strategische spooras is zowel belangrijk voor het reizigersverkeer richting kust als voor het goederenvervoer van en naar de havens van Zeebrugge en Oostende. Sinds 13 april kunnen de treinen al rijden over het nieuwe 3de spoor op het 16 km lange baanvak tussen Bellem en Oostkamp wat de capaciteit en stiptheid mee ten goede zal komen. Eind 2027 zullen de 2 nieuwe sporen tussen Gent en Brugge volledig klaar zijn en aansluitend kan de vernieuwing van de 2 bestaande sporen starten (tegen eind 2029).
Derde en vierde spoor zorgt voor meer capaciteit, veiligheid en stiptheid
Op de spoorverbinding van Gent naar de kust rijden er dagelijks gemiddeld 250 treinen (reizigers- en goederentreinen samen) waardoor het de drukste spoorlijn van België is. Hier passeert zowel de reizigerstrafiek van de as Oostende – Brugge – Gent-Sint-Pieters – Brussel/Antwerpen als de goederentrafiek vanuit de haven Zeebrugge via Brugge en Gent-Sint-Pieters richting de haven van Antwerpen en Mechelen. Gezien de te verwachten groei van het treinverkeer is een uitbreiding van de spoorinfrastructuur noodzakelijk.
Via het derde en vierde spoor (lijn 50D spoor A+B) kunnen trage goederen- en stoptreinen (buitenste sporen) en snelle IC-treinen (middelste sporen) beter worden gescheiden waardoor de capaciteit van de sporen optimaal kan worden benut. Er kunnen ook meer goederen van en naar de haven van Zeebrugge per spoor worden vervoerd als onderdeel van de duurzame modal shift strategie. Tenslotte werden al eerder alle overwegen (12 in totaal waarvan de laatste overweg in Hansbeke in september 2020) vervangen door waardige mobiliteitsalternatieven (zoals drie nieuwe bruggen, vier nieuwe fiets- en voetgangerstunnels en één nieuwe wegtunnel).
Dit alles zorgt voor meer capaciteit, veiligheid en stiptheid op de spoorlijn overeenkomstig de prioriteiten van Infrabel en ten voordele van onze klanten (spooroperatoren, havens, bedrijven).
Jan Jambon, Vlaams minister-president: “In 2013 stelde de Vlaamse regering voor het eerst een Vlaamse spoorstrategie op met 51 spoorprioriteiten, waaronder de uitbreiding van een 3de en 4de spoor tussen Gent en Brugge. Na onderhandelingen met de Federale regering slaagde de Vlaamse regering erin de oorspronkelijk voorziene 4 spoorprojecten op te trekken naar 13 en de uitrol te versnellen in ruil voor een financiële bijdrage van 100 miljoen euro. De Vlaamse regering hoopt dat het 3de en 4de spoor tussen Gent en Brugge snel klaar is om zo de filezwaarte in de regio te verlichten, de havens van Oostende en Zeebrugge beter te ontsluiten en West- en Oost-Vlaanderen beter bereikbaar te maken via het openbaar vervoer. Om de modal shift in Vlaanderen te realiseren moeten we ook het treinverkeer in de mix nemen.”
De twee nieuwe sporen tussen Gent en Brugge komen links en rechts van de twee bestaande sporen te liggen. In totaal zal er 76 km (2 x 38 km) aan nieuwe sporen worden aangelegd. In het algemeen wordt er eerst een nieuwe spoorbedding aangelegd waarna de opbouw van de spoorinfrastructuur kan gebeuren: sporen, bovenleiding, seininrichting (waarbij ook de installatie van het Europese veiligheidssysteem ETCS, European Train Control System, is voorzien).
Daarnaast heeft Infrabel in totaal negen bruggen aangepast en vernieuwd boven de spoorlijn (onder meer in het kader van de vervanging van de overwegen, zie hierboven). Langs het traject worden/zijn ook langswegen, spoorinstallaties en omheiningen geplaatst en waar nodig geluidsmuren.
De werkzaamheden zijn gestart in 2007 en verlopen gefaseerd zodat er altijd treinverkeer voor de reizigers mogelijk blijft (behalve tijdens de werkweekends wanneer het treinverkeer onderbroken is en er een aangepaste treindienst van NMBS geldt).
Hier is een overzicht van de gerealiseerde werken:
Vorig jaar (in 2023) zijn de laatste bouwkundige werken (spoorbedding, langswegenis, stations) op het volledige traject afgerond. In 2019 werd het baanvak tussen Gent-Sint-Pieters en Landegem al op vier sporen gebracht, in mei 2022 volgde het nieuwe sporen- en wisselcomplex Stuivenberg in Oostkamp. Infrabel en TUC RAIL werken stapsgewijs verder aan de andere baanvakken op de spoorlijn Gent – Brugge.
Sinds 13 april is er een derde spoor beschikbaar voor het treinverkeer tussen de spoorvertakking Bellem (juist voorbij het station Bellem richting Aalter) en de spoorvertakking Stuivenberg (juist voor het station Oostkamp richting Brugge) over een afstand van 16 km. Zowel reizigerstreinen – dit wordt geïntegreerd in de nieuwe treindienstregeling van juni – als goederentreinen kunnen hiervan gebruik maken wat de vlotte doorstroming van het treinverkeer en zo ook de stiptheid ten goede zal komen.
Benoît Gilson, CEO Infrabel: “Ik ben blij met de ingebruikname van het nieuwe spoor tussen Bellem en Oostkamp. Stapsgewijs verhogen we zo de capaciteit op de drukste spoorlijn van ons land. Dit zorgt voor een vlottere doorstroming van het reizigersverkeer naar de kust en van het goederenverkeer naar de havens. De aanleg van het 3de en 4de spoor is het grootste spoorinfrastructuurproject in Vlaanderen en vormt een belangrijke katalysator voor onze mobiliteit, de modal shift en de economie. Ik dank de regering voor de nodige financiële middelen en de betrokken steden en gemeenten voor de goede samenwerking tijdens deze werken”.
Twee nieuwe sporen klaar eind 2027, aansluitend vernieuwing van Twee bestaande sporen
Eind 2026 zullen de vier sporen tussen Brugge en Bellem dan afgewerkt en in dienst zijn. Eind 2027 volgt dan het laatste deel tussen Bellem en Landegem en dan zullen de 2 nieuwe sporen van de lijn 50D tussen Gent en Brugge volledig klaar zijn. Aansluitend beginnen Infrabel en TUC RAIL dan met de volledige vernieuwing van de twee bestaande sporen van de lijn 50A: in een 1ste fase tussen Gent en Bellem (2028), in een 2de fase tussen Bellem en Oostkamp (2029). Het einde van deze renovatiewerken is voorzien tegen eind 2029, dan zullen de 4 sporen in gebruik zijn tussen Gent en Brugge.
De totale investering van Infrabel voor de aanleg van het 3de en 4 de spoor Gent-Brugge bedraagt ongeveer 600 miljoen euro (met dank aan de federale regering voor de financiële middelen en met tussenkomst van Europese subsidies).
Vernieuwing van zeven stations op het traject
NMBS en Infrabel maken van deze werken voor het 3de en 4de spoor tussen Gent en Brugge gebruik om samen de perrons in de verschillende stations op de spoorlijn te verhogen en te vernieuwen om zo de toegankelijkheid van station en trein te verbeteren. In totaal werden er 7 stations en stopplaatsen gemoderniseerd (de laatste werken hiervoor zijn eind 2023 afgerond): Drongen, Hansbeke, Bellem, Maria-Aalter, Aalter, Beernem en Oostkamp. Ook de stationsomgevingen, de perrons, luifels, schuilhuisjes en fietsenstallingen worden vernieuwd.
Georges Gilkinet, vicepremier en federaal minister van Mobiliteit: “Als minister van Mobiliteit wil ik ervoor zorgen dat de trein nemen aantrekkelijker wordt, dankzij een beter aanbod en een betere robuustheid van de dienst in het belang van alle reizigers. Om deze doelstelling te bereiken moeten we dus investeren in het spoornet: moderniseren én uitbreiden. En dat doen we dankzij de extra middelen die de federale regering tijdens deze legislatuur voor het spoor heeft vrijgemaakt, waaronder 1 miljard euro aan investeringen voor Infrabel. De capaciteitsverhoging tussen Gent en Brugge zal het mogelijk maken om meer reizigers en meer goederen te vervoeren op deze strategische lijn, één van de drukste van het land. De opwaardering naar 4 sporen zal bovendien voor een betere afstemming tussen IC-treinen, lokale S-treinen en goederentreinen zorgen, wat ook de stiptheid ten goede komt. Tot slot verheug ik mij over de modernisering en vooral het toegankelijk maken van 7 stations op deze lijn. Op deze manier laten we niemand op het perron achter!”