West-Vlaamse directeurs volwassenenonderwijs trekken aan de alarmbel
Nu we de gezondheidsaspecten van de coronapandemie in Vlaanderen onder controle lijken te krijgen, komen de de sociaal-economische gevolgen op ons af: waar er vóór corona nog krapte was op de arbeidsmarkt, is die situatie danig gekeerd en verkeren mensen in werkonzekerheid door tijdelijke of technische werkloosheid, of door onheilspellende aankondigingen over herstructureringen en ontslagrondes. De kwetsbare groep van laag- en middengeschoolden komt daarbij als eerste in het vizier. Aan het werk kunnen blijven is voor hen super belangrijk. Bovendien zijn deze mensen van grote waarde voor de relance van onze economie en hebben zij daarom dringend nood aan een update of aan nieuwe competenties die hen klaarstomen voor een hernieuwde én werkzekere start op de arbeidsmarkt. Om- en bijscholen staan dan vanzelfsprekend voorop. Vlaanderen kan en zal hier actie moeten ondernemen. Hier en daar worden al initiatieven genomen (4 miljoen extra voor online aanbod van de VDAB). Maar levenslang leren is ook – zelfs ook en vooral – een zaak van onderwijs! Daarnaast is het hoog tijd om de aandacht te trekken op het breed, performant en flexibel systeem van levenslang leren dat Vlaanderen ontwikkeld heeft: de centra voor volwassenenonderwijs.
Wij, directeurs volwassenenonderwijs van GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap, van OVSG (steden en gemeenten) én van Katholiek Onderwijs Vlaanderen, pleiten ervoor dat het beleid eindelijk gebruik maakt van de ‘educatieve bazooka’ waarover de Vlaamse gemeenschap in Vlaanderen en Brussel beschikt om de Vlaamse kenniseconomie een nieuwe impuls te geven. Het Vlaamse volwassenenonderwijs heeft immers een verbazend breed aanbod dat van vele markten thuis is. Volwassenen voorbereiden op de 21ste–-eeuwse vaardigheden, nieuwe competenties bijbrengen, bijscholen overeenkomstig de zich snel wijzigende verwachtingen van ondernemingen en beroepen, gepersonaliseerde trajecten om zich de vele nieuwe beroepsprofielen eigen te maken die Vlaanderen volop aan het uittekenen is, leren en werken naar een hoger niveau brengen van spreken, begrijpen en schrijven van de Nederlandse taal, of je beheersing van een vreemde taal verbeteren. We doen het allemaal in het volwassenenonderwijs.
Vlaanderen beschikt over een zeer flexibel volwassenenonderwijs: we variëren van 100 % contactonderwijs naar 100 % in afstandsleren. Cursussen kunnen op het even welk moment starten. Het kan kort en snel of lang en trager. Overdag, ‘s avonds, in het weekend, u zegt het. Extra ondersteuning nodig? Dat kan. Gepersonaliseerd traject? Geen probleem. Opleidingen in het volwassenenonderwijs bestaan uit verschillende modules die elk afzonderlijk gevolgd kunnen worden. Hierdoor worden langere studietrajecten voor cursisten haalbaar. Dit flexibele aanbod wordt bijzonder fijnmazig aangeboden: van De Panne tot Maasmechelen, van Kalmthout tot Ronse, waardoor tijdrovende verplaatsingen voor de cursisten beperkt blijven. Nog beter: het kan evengoed op de werkplek. Modules kunnen voor de volle 100 % op de werkplek aangeboden worden.
De diploma’s en certificaten worden erkend door de overheidomdat het aanbod kwaliteitsvol is. Het volwassenenonderwijs staat open voor iedereen met een leervraag die iets wil maken van zijn of haar leven. En het inschrijvingsgeld is met 1,5 euro per lesuur beslist democratisch te noemen. Daarop bestaan overigens uitzonderingen zoals voor werkzoekenden, die van dat inschrijvingsgeld worden vrijgesteld. De tijd van de avondschooltjes en de hobbyclub van bloemschikken ligt mijlenver achter ons. Tegenwoordig zijn centra voor volwassenenonderwijs uitgegroeid tot grote educatieve ondernemingen met een kwaliteitsvolle en professionele werking die dag in dag uit wordt gerealiseerd door een gedreven en competente equipe. Al lang voor de coronacrisis werd een sterk aanbod inzake afstandsonderwijs ontwikkeld en recent investeerde een aantal van ons in een eigentijds en gebruiksvriendelijk onlineleersysteem. Eerdere leerervaringen van onze cursisten worden verrekend zodat ze vlugger hun leertraject kunnen afwerken en dus sneller hun intrede kunnen maken op de arbeidsmarkt.
Vlaanderen beschikt over een uniek, breed, flexibel en performant systeem van volwassenenonderwijs dat als een educatieve bazooka het hoofd kan bieden aan de nakende grote nood aan om- en nascholing. In Vlaanderen vergeet het beleid tot dusver welk krachtig en uniek instrument men ter beschikking heeft. Zowel op Vlaams als op sectorniveau worden parallelle, gelijkaardige initiatieven ontwikkeld. Andere beleidsdomeinen nemen het voortouw. Zo investeert Vlaanderen meerdere keren ongecoördineerd in hetzelfde aanbod.
In het regeerakkoord wordt een platform levenslang leren in het vooruitzicht gesteld. Dat is nu nodig en wij eisen er als volwassenenonderwijs een belangrijke en volwaardige plaats in op. We rekenen op onze minister om ons daarbij te steunen. Daar kan een alomvattende en concrete visie voor levenslang leren tot stand komen en wordt de samenhang en complementariteit tussen de verschillende aanbieders van levenslang leren bevorderd. We willen nadrukkelijk aan dit overleg actief en innovatief deelnemen. Laat het wel duidelijk zijn: voor ons begint alles met het erkennen, ondersteunen en inzetten van de centra voor volwassenenonderwijs als de Vlaamse ‘bazooka’ voor levenslang leren.