Wat hebben Alpha en Omega, Frutten en Crescendo met elkaar gemeen? in Ieper kom je er alles over te weten
Wat hebben Alpha en Omega, Frutten en Crescendo met elkaar gemeen? Ze maken deel uit van het bijna zes eeuwen oude Ieperse toneelverleden. Met de expo ‘Op de planken’ zet het Stadsarchief de magische wereld van lokale theatergezelschappen in de spotlights. Voor deze tentoonstelling duikt het Stadsarchief diep in haar eigen collectie. Een mooie verzameling foto’s, affiches, programmaboekjes en andere archiefstukken getuigen over de rijke geschiedenis en het maatschappelijke belang van talrijke Ieperse toneelgezelschappen. Het verhaal van het Ieperse theater begint in de late middeleeuwen als lokale dichters zich verenigen in literaire gezelschappen. Alpha en Omega is in de vijftiende eeuw vermoedelijk de oudste en belangrijkste rederijkerskamer van Vlaanderen. De processiecultuur ter ere van Onze-Lieve-Vrouw van Tuine zorgt voor een boost van de dichtkunst en het toneel in de streek.
In de loop van de geschiedenis kennen de strikt georganiseerde rederijkersgilden de nodige hoogten en laagten. Dankzij enkele charismatische schrijvers en dichters is er vanaf de zeventiende eeuw een lichte opleving, maar na de Belgische omwenteling sterft de rederijkerscultuur een stille dood. De Fournierskring en de Vlaamse Ster zijn zeldzame toneelgezelschappen in het negentiende-eeuwse Ieper.
Na de Eerste Wereldoorlog neemt de Ieperse toneeltraditie een vliegende herstart. De teruggekeerde bevolking zoekt vertier en theater is daartoe een uitstekend middel. Heel wat lokale toneelverenigingen maken furore in de loop van de twintigste eeuw. Luchtig of dramatisch, met orkest of zang, in parochiezaaltjes of tijdens grote openluchtspektakels: amateurtoneel zit in het hart van veel Ieperlingen. Vooral tijdens het interbellum is naar toneel kijken of het zelf spelen één van de belangrijkste vrijetijdsbestedingen.
In deze expo maak je kennis met genderkwesties op de planken, de belangrijkste theaterzalen in de regio, openluchtspektakels, toneel in oorlogstijden, de vele prijskampen en wedstrijden, het enthousiasme voor het schooltoneel, de immens populaire revues en de vaak belangrijke muziekomkadering. De expo toont naast een reeks bijzondere archiefstukken vooral heel wat herkenbare foto’s. Pure nostalgie voor wie eraan deelnam, maar ook voor anderen een trip down memory lane.
“Het Stadsarchief bewaart met veel zorg culturele archieven uit de regio. Dat zijn archieven van lokale verenigingen die door het archiefteam bewaard, beschreven en geïnventariseerd worden. Deze schat aan informatie zorgt ervoor dat we expo’s kunnen maken zoals ‘Op de planken’. Tentoonstellingen waarin Ieperlingen zich herkennen omdat het om gedeelde herinneringen gaat. Archieven zoals die van Kunstkring Richten, Corneelkring Brielen of het Iepers Operettegezelschap vormen de basis van ’Op de Planken’. Er dreigt echter nog heel wat verenigingsarchief verloren te gaan. Niet uit kwade wil, maar omdat de bewaarfunctie van een archief niet is gekend. Daarom doen we een oproep aan Ieperse toneelgezelschappen en andere verenigingen om hun oude documenten bij het archief in bewaring te geven voor toekomstige generaties”, aldus Valentijn Despeghel, schepen van Stadsarchief
Gezocht: oude toneelfoto’s
Heb jij nog oude toneelfoto’s en wil je ze bewaren voor de toekomst? Kom dan langs op vrijdag 9 of zaterdag 10 december tussen 9 uur en 12 uur in het Stadsarchief (Weverijstraat 7, naast de bibliotheek). Vrijwilligers scannen de foto’s in en geven ze indien mogelijk meteen terug mee naar huis. De beelden verschijnen daarna op de regionale erfgoedbank www.westhoekverbeeldt.be. Bij de expo hoort ook een catalogus met daarin een schat aan historische informatie, unieke foto’s en archiefstukken. Voor slechts 2 euro te koop in het Ieperse Stadsarchief of bij een bezoek aan de tentoonstelling in Het Perron.
Praktische info
‘Op de planken’ is gratis te bezoeken van 21 november tot en met 23 december 2022 op weekdagen van 9.30 tot 18.00 uur en op zaterdag van 13.30 tot 18.00 uur in Cultuurcentrum Het Perron. Alle info: archief.ieper.be/opdeplanken