Video. 16 Ooievaarsjongen geringd in Zwin Natuur Park in Knokke en alles wat je mag weten over ooievaars
Vanmiddag werden 16 van de 18 ooievaarsjongen in het Zwin Natuur Park in Knokke-Heist geringd. Dat zijn er meer dan de voorbije jaren. Dit jaar zijn er zestien bezette ooievaarsnesten geteld in het park. Dat is het hoogste aantal van de voorbije vijf jaar. Op een aantal nesten bevinden er zich jongen die nu nog te klein zijn om te ringen. Het Zwin Natuur Park zal ze later nog voorzien van een ring. Om tot bij de ooievaarsnesten te komen wordt er gewerkt met een hoogtewerker. Het grootste deel van de nesten bevindt zich op kunstmatige nestplatforms. De overige zijn grote takkenplatforms in bomen die soms moeilijk te bereiken zijn. De jongen worden even uit het nest gehaald en naar beneden gebracht. De ringer controleert de jongen, weegt en meet ze en voorziet ze van een officiële ring aan de poot.
Wetenschappelijk onderzoek over de vogeltrek
Het ringwerk maakt deel uit van het wetenschappelijk onderzoek dat het Zwin Natuur Park , in nauwe samenwerking met het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen voert. Een belangrijk deel van die samenwerking heeft betrekking op het onderzoek naar de Zwin-ooievaars. Jaren geleden werd gestopt met het bijvoederen van ooievaars in het Zwin, dus de populatie kan tegenwoordig worden beschouwd als volledig wild en zelfredzaam. Op de ring staat een uniek nummer. Voor de ooievaars worden speciale, grote ringen gebruikt. Vogelkijkers kunnen de code op de ring met behulp van een verrekijker of telescoop aflezen. Daardoor is de kans dat geringde ooievaars worden gemeld veel groter dan bij de meeste andere soorten.
Honderden terugmeldingen
Het Zwin Natuur Park huisvest de oudste broedkolonie ooievaars van het land. Elk jaar probeert het park zoveel mogelijk jongen van een pootring te voorzien. Tot en met 2021 werden er 221 jonge ooievaars op hun nest geringd. Dat leverde al honderden terugmeldingen in binnen- en buitenland op, de verste in Algerije. Aan de hand van de ringgegevens kon het Zwin Natuur Park vaststellen dat dit jaar vijf jonge ooievaars, die de voorbije jaren als kuiken in het Zwin Natuur Park en in de omgeving van het Zwin werden geringd, zich als broedvogel in het Park hebben gevestigd. Eén daarvan is bezenderde ooievaar Hadewijch.
Ooievaarstoren en livestream
Vanop de ooievaarstoren in het park kunnen bezoekers in hun nesten kijken en komen ze heel dicht bij de ooievaars, zonder ze te storen. Ook van thuis uit kunnen de ooievaars via livestream gevolgd worden. Alle informatie op zwin.be
En ook nog dit….
• 16 broedparen in het Zwin Natuur Park dit jaar. 15 koppels hebben zich dit jaar in het park gevestigd en een broedpoging gedaan. Dat is het hoogste cijfer van de laatste vijf jaar.
• Buiten het Zwin Natuur Park zijn er dit jaar nog een aantal broedparen in de ruime omgeving: op het grondgebied van de gemeente Knokke-Heist buiten het Zwin Natuur Park gaat het om nog eens 8 paren. Op het grondgebied van Damme ook nog een aantal paren, maar daar is nog geen volledig overzicht bekend op dit moment. In 2021 telde de populatie ooievaars in Noord-West-Vlaanderen (inclusief de Zwin-vogels) in totaal 42 broedparen. Dat zullen er in 2022 wellicht niet minder zijn.
Net over de grens in Nederland broeden dit jaar ook nog eens 7 koppels.
• In het Zwin broeden ooievaars sinds 1965. De populatie werd destijds opgebouwd uit vrijgelaten exemplaren, maar inmiddels bestaat ze al vele tientallen jaren uit volledig vrij vliegende vogels. Jaren geleden werd gestopt met het bijvoederen van ooievaars in het Zwin, dus de populatie kan tegenwoordig worden beschouwd als volledig wild en zelfredzaam.
• De eerste eieren in het Zwin Natuur Park werden gelegd eind maart 2022.
• De broedtijd bij ooievaars bedraagt ongeveer 33 dagen. Kuikens wegen 70-80 gram bij de geboorte. Op het moment van ringen wegen de jongen al tussen 2 en 3 kilo. In de eerste periode dat ze in het nest zitten wordt vooral geïnvesteerd in lichaamsgroei en gewicht. De jongen worden niet veel zwaarder meer in hun laatste maand in het nest. In die laatste periode wordt vooral geïnvesteerd in verengroei: hun donspak gaat over in een verenkleed.
• Jonge ooievaars verlaten het nest na 9-10 weken. Dan worden ze nog enkele weken gevoerd door de ouders, maar steeds minder. De jongen blijven nog weken hangen in de onmiddellijke buurt van het nest. In de loop van augustus gaan ze op trek naar het zuiden.
• Bij 13 van de 16 paren in het Zwin Natuur Park zijn de eieren met zekerheid uitgekomen. Op drie van die 13 nesten zijn de jongen inmiddels gestorven, dus nu zijn er nog op tien nesten jongen aanwezig. De jongen verschillen in leeftijd tussen de verschillende nesten doordat sommige paren later zijn beginnen broeden. Het laatste paar bestaat uit jonge vogels die een nest hebben gebouwd, maar geen eieren hebben gelegd.
De reden voor het mislukken van bepaalde broedparen is niet bekend. Er zijn verschillende mogelijke oorzaken. Problemen met de voedselvoorziening komt vaak voor. Blijkbaar slagen sommige vogels er niet in om voldoende voedsel te vinden, terwijl anderen dat wel kunnen. Slechte weersomstandigheden kunnen ook een belangrijke rol spelen. Bij nat en/of koud weer kunnen vooral kleine kuikens onderkoeld raken en sterven, maar langdurig droog weer kan ook problematisch zijn: vooral als de jongen nog klein zijn, in het begin van de nestfase, zijn regenwormen een belangrijke voedselbron. Onderkoeling door langdurig vochtig weer zal dit voorjaar niet in het spel geweest zijn, maar de aanhoudende droogte heeft waarschijnlijk regenwormen als voedselbron doen wegvallen. Het is aannemelijk dat dit een negatieve rol heeft gespeeld bij de voedselaanvoer op bepaalde nesten, met sterfte van jongen als gevolg. Of dat de enige of de voornaamste verklaring is, is onzeker. De overlevingskansen van jonge ooievaars hangen van verschillende factoren af, die allemaal een rol kunnen spelen. Ook de ervaring van de oudervogels is een belangrijke factor. Er hebben zich dit jaar verschillende nieuwe, jonge koppels in het Park gevestigd, en het ligt in de lijn van de verwachtingen dat die bij gebrek aan broedervaring sneller mislukken. Een mislukt broedseizoen is geen ramp voor een ooievaarskoppel. Ooievaars kunnen enkele tientallen jaren oud worden, dus ze kunnen veel broedpogingen ondernemen. Jonge koppels hebben vaak enkele jaren nodig voor ze voldoende ervaring hebben om met succes jongen groot te brengen. Het is hoopgevend dat er zich diverse nieuwe, jonge ooievaars in het Park zijn komen vestigen. Dat zijn goede investeringen voor de volgende jaren, wanneer die vogels hopelijk wel met succes zullen kunnen broeden.
• Op 3 juni 2022 worden de jonge ooievaars in een aantal nesten voorzien van een wetenschappelijke ring. Op de paar nesten met broedsels die later zijn gestart zullen de jongen nog te klein zijn om al te worden geringd. Het Zwin Natuur Park plant om die later in juni nog te ringen.
• In de periode 1979-2021 zijn in het Zwin in totaal 245 ooievaars geringd. Het grootste deel daarvan (221 vogels – 90%) werd als kuiken op het nest geringd. Van ongeveer 80% van alle ooievaars die ooit in het Zwin werden geringd, werd ooit minstens één keer een terugmelding gekregen. Sommige vogels worden regelmatig gemeld, dus in totaal heeft het Zwin Natuur Park al vele honderden terugmeldingen van geringde ooievaars gekregen. De verste terugmelding is bekend uit Algerije, op 2.164 kilometer van het Zwin.
• 15 van de 32 broedende ooievaars (16 koppels x 2 = 32 adulte exemplaren) in het Zwin Natuur Park zijn geringd. 47% van het totaal dus. Hieronder een overzicht van de geringde ooievaars waarvan het ringnummer al kon worden afgelezen, met vermelding van hun geslacht (indien bekend), leeftijd (indien bekend), het nest waarop ze aanwezig zijn en wie hun partner is. Er zit één Nederlandse vogel bij (ARNH / 4094) en daarnaast – opmerkelijk genoeg! – ook een vogel met een kweekring. Die laatste moet dus uit gevangenschap ontsnapt zijn. Het is niet bekend of die is vrijgelaten of ontsnapt is. De code op de ring toont aan dat het om een vogel gaat die uit Nederland afkomstig is. De resterende 13 zijn in de Zwinstreek geringde vogels: tien daarvan zijn in het Zwin zelf geringd en drie komen uit de omgeving (Damme). De meeste werden geringd als kuiken in het nest; de overige werden ooit als volgroeide vogel geringd. Heel interessant is dat diverse jonge ooievaars die in recente jaren als kuiken in het Zwin Natuur Park en in de directe omgeving werden geringd, zich dit jaar als broedvogel in het Park hebben gevestigd. Eén daarvan is één van onze zender-ooievaars, Hadewijch. Zij werd in 2019 hier als kuiken geringd. In 2021 deed die vogel al aan nestbouw, zonder eieren te leggen. Dit jaar ging Hadewijch wel tot broeden over, maar het broedgeval mislukte toen er nog kleine jongen in het nest waren.
• In 2019 ging het ZNP van start met een zenderonderzoek: toen werden 3 jonge ooievaars van een zender voorzien. In 2020 en 2021 kwamen daar nog eens respectievelijk vier en vijf jonge ooievaars bij. Vijf van die twaalf vogels zijn op dit moment nog altijd in leven. Het opvolgen van de bewegingen van deze zenderooievaars levert een schat aan informatie op over de bewegingen van deze vogels. Naarmate de vogels ouder worden en we meer ooievaars zenderen, zal de hoeveelheid interessante informatie alleen maar verder toenemen. In 2022 wordt gepland om opnieuw een aantal jonge ooievaars van een zender te voorzien. De verste melding van een zenderooievaar komt uit Mali, bij Burkina Faso. De jonge vogel Murshid, had bijna 8000 kilometer afgelegd en is daar in november 2021 overleden.