Restauratiewerken Wijnbergkerk in Wevelgem: geen emmers meer zetten om water op te vangen

Eergisteren vond een persmoment plaats bij de kerk ‘Onbevlekt Hart van Maria’ in Wevelgem, in de volksmond de ‘Wijnbergkerk’. In februari gingen de werken van start aan dit beschermde monument. De kerk dateert uit 1968, zo weet architecte Ellen Vertommen van Pluspunt Architectuur te vertellen. Ze vertelde vol vuur over dit architecturale pareltje van architect Dom Hans Van de Laan. Typisch voor de werken van zijn hand, is zijn herkenbare, zuivere stijl. Deze Nederlandse architect werkt immers met het strikte minimum aan materialen dat noodzakelijk is om de vooropgestelde compositie en verhoudingen te realiseren. Bij wijze van spreken kun je dus stellen dat enkel bakstenen, mortel, planken en dakpannen in zijn realisatie aanwezig waren. Eenmaal het gebouw als kerk in gebruik genomen werd, werden daar nog elementen aan toegevoegd, zoals bijvoorbeeld glasramen, tapijten, lichten boven de inkompoort…

Beschermd monument

Sinds 2005 werd de kerk als beschermd monument geklasseerd. De laatste jaren werden steeds meer emmertjes geplaatst omdat het dak op enkele plaatsen niet meer waterdicht bleek te zijn. Dakwerken drongen zich dus steeds meer op. Geen eenvoudige klus bij een beschermd monument. ‘De twee partners die je eerst en vooral moet consulteren bij de restauratie van zo’n gebouw, zijn het agentschap Onroerend Erfgoed en de brandweer’, weet architecte Ellen Vertommen. ‘En ook die spreken elkaar soms tegen. Als de brandweer voldoende nooduitgangen vraagt maar het agentschap Onroerend Erfgoed staat niet toe dat je openingen in de muren maakt, kom je geen stap vooruit. Pas als het plaatje klopt met deze twee partners, kun je rond de tafel gaan zitten met de opdrachtgever en de eindgebruiker.’ De uitvoerder van de werken, Monument Vandekerckhove Ingelmunster, heeft natuurlijk ervaring met de restauratie van erfgoed.

In dit geval moesten drie problemen aan het dak opgelost worden: er was te weinig helling op het platte dak, er was bijna geen dakopstand en de regenwaterafvoerbuizen, die verstopt zitten in de spouwmuur, hadden een te kleine diameter. Deze technische problemen moesten allemaal aangepakt worden op zo’n manier dat het gebouw er hetzelfde zou blijven uitzien. Daarom was de eerste stap het reinigen van de gevel. Zo kon op zoek gegaan worden naar bakstenen die er hetzelfde uitzien en ook de juiste kleurtint van mortel nagemaakt worden. Uiteindelijk werden twee bakstenen gevonden die, in combinatie met de recuperatie van de bestaande bakstenen, zouden moeten zorgen voor een naadloze overgang met de oude stenen. De smalle regenwaterafvoerbuizen werden uit de spouw gehaald en vervangen door buizen met een grotere diameter. Hiervoor moeten gaten gemaakt worden in de gevel die dus zeer nauwkeurig gerestaureerd zullen worden. ‘Als alles uit de stellingen is en de mensen zeggen ‘Er is eigenlijk niets aan veranderd’, hebben we goed werk geleverd’, aldus architect Ellen Vertommen.

Ook de Toscaanse pannen van de dakrand zijn heel specifiek en moesten we laten maken. Het oude dak was amper geïsoleerd, het was gelukkig wel binnen de richtlijnen mogelijk om volwaardige isolatie te voorzien. Ook het planchetten plafond had waterschade geleden en wordt gerestaureerd op identieke wijze. Aan het nieuwe plafond komt verlichting die zo goed mogelijk de sfeer benadert van in de bouwperiode van de kerk, maar met de nodige moderne aanpassingen: enerzijds wordt voor energiebesparende lampen gekozen, anderzijds wordt op het vlak van elektriciteitscircuits rekening gehouden met verschillende scenario’s voor het eindgebruik. De timing van het verdere verloop van de werken hangt van veel factoren af, maar er wordt van uitgegaan dat de kerk opnieuw in gebruik genomen zal kunnen worden tegen Kerstmis.

Tijdelijk nooddak

Het nieuwe plat dak werd inmiddels bijna volledig dichtgemaakt. Er is nu meer helling voorzien, zodat het regenwater vlotter kan afvloeien. Het probleem met de lage dakopstand kan echter niet aangepakt worden omdat het verhelpen van dit probleem gepaard zou gaan met te grote visuele veranderingen. Gedurende de werken werd een indrukwekkend nooddak bovenop de kerk geplaatst. Een hele investering, zowel qua moeite als kostprijs, maar dankzij dit nooddak kon ook bij regenweer verdergewerkt worden en werd geen kostbare tijd verloren om alles af te dekken wanneer een regenbui voorspeld werd.

Op de foto’s zien we burgemeester Jan Seynhaeve, schepenen Geert Breughe, Mathieu Desmet, Bas Surmont en Kevin Defieuw. Architecte Ellen Vertomme, twee medewerkers van Monument Vandekerckhove Ingelmunster en Marc Stragier van het kerkbestuur tekenden eveneens present.