Oceanografisch onderzoeksschip Belgica (€ 54 miljoen) al maanden werkloos aan de kade
Met veel toeters en bellen doopte de Belgische wetenschap nog niet zo lang geleden (drie jaar geleden) het nieuw onderzoeksschip de Belgica. Het schip is groot, technisch gesofisticeerd, en toegerust voor onderzoek tot op 5.000 meter diepte. En dat alles met meer comfort aan boord. Al blijft de Noordzee de Noordzee en moet je soms wachten tot de wind luwt. Maar deze trots ligt er al een hele tijd totaal werkloos bij. De Brugse senaatsmedewerker Jasper Pillen maakt zich dan ook grote zorgen: “De Belgica moet varen. De wetenschap en België hebben het schip nodig, de belastingbetaler wil een einde aan de verspilling.” Het oceanografisch onderzoeksschip RV Belgica – kostprijs 54 miljoen euro en gedoopt pas in 2022 (!) – ligt sinds juni 2024 ongebruikt aan de kade in Zeebrugge. Door een conflict met exploitant Genavir is het schip niet operationeel en werden belangrijke wetenschappelijke missies geannuleerd. Vlaams Parlementslid Jasper Pillen roept opnieuw om actie. Pillen stelt voor om het beheer minstens tijdelijk over te dragen aan Defensie. “Zo kan het niet blijven duren.”
De RV Belgica is ontworpen voor 250 tot 300 wetenschappelijke vaardagen per jaar. In 2023 werden er 248 dagen gerealiseerd, maar in 2024 zijn er amper 29 dagen uitgevoerd. Er waren er nochtans 162 ingepland. Voor 2025 konden zelfs geen vaardagen meer worden ingepland, ondanks een vraag van 350 dagen van de academische wereld. Cruciale missies, onder andere richting de Arctische regio, zijn geschrapt.
“Dit is pure verspilling. We hebben een schip én wetenschappers van wereldniveau en we doen er niets mee” zegt Pillen, die eerder al de alarmbel liet luiden.
De oorzaak ligt bij een eenzijdige stopzetting van het contract door Genavir in juni 2024. Hoewel het contract formeel nog steeds loopt, ligt het dossier bij de rechtbank. Intussen is Genavir wel verplicht minimaal onderhoud uit te voeren om verdere schade te voorkomen. Ondertussen zou er ook sprake zijn van bijkomende technische mankementen.
Jasper Pillen: “Een schip van wereldklasse dat betaald werd met belastinggeld ligt te verkommeren in de haven. Dat is pure verspilling. We verliezen niet alleen wetenschappelijke kansen, maar ook geopolitieke relevantie. De Arctische zone, waarin het schip kan opereren, wordt steeds belangrijk. Ons land moet zicht daar tonen. Daarom pleit ik ervoor dat Defensie het beheer van de Belgica tijdelijk overneemt. Defensie heeft de kennis en capaciteit om het schip snel weer operationeel te maken.”
Minister Matz laat weten dat “er momenteel verkennende gesprekken lopen met Defensie om die overdracht mogelijk te maken.” Jasper Pillen verwelkomt dit. Volgens Pillen moet er nu snel geschakeld worden, zodat de Belgica niet nog een jaar werkloos blijft liggen want de planning voor 2026 zou normaal gezien in september 2025 worden vastgelegd. Door de huidige onzekerheid is het echter allesbehalve zeker dat de Belgica dan opnieuw inzetbaar zal zijn.