Meer dan 31.000 West-Vlaamse kandidaat-huurders voor een sociale woning

Vlaams minister van Wonen Matthias Diependaele liet zopas weten dat er in 2022 nog 176.026 kandidaat-huurders (meer dan 31.000 in onze provincie) op de wachtlijst voor een sociale woning staan. “Dit aantal ligt in de lijn van onze verwachtingen”, laat minister Diependaele weten. “Een jaar geleden gaven we al aan dat we een daling verwachtten, en dat blijkt nu ook zo te zijn. Door de actualisatie van de cijfers krijgen we een meer realistische blik op de wachtlijsten. De voorbije jaren vlakte de stijging al af, nu gaan we naar de meest significante daling sinds 2011. Er is zeker geen plaats voor euforie, we blijven dan ook verder werk maken van een groter aanbod aan sociale woningen. Nu de grootschalige fusies naar meer efficiënte en performante woonmaatschappijen van start zijn gegaan, stellen we ook al een stijgende tendens vast in het bouw- en renovatieritme van sociale woonprojecten.”

Wie door omstandigheden op de private woningmarkt geen huis of appartement vindt, kan in Vlaanderen een beroep doen op een sociale woning. De kandidaat-huurder moet zich hiervoor aanmelden bij een sociale huisvester. Einde 2022 stonden er zo’n 176.000 mensen op een wachtlijst voor een sociale woning.

De wachtlijst voor een sociale woning bestaat uit twee soorten kandidaat-huurders, enerzijds zijn er de nieuw ingeschrevenen en anderzijds is er een groot aantal huidige zittende sociale huurders die op de wachtlijst staan om een andere sociale woning aan te vragen, de zogenaamde mutaties. 23.614 mensen op de wachtlijst behoren tot deze laatste categorie. Daarnaast ontvangen nog 22.500 kandidaat-huurders een maandelijkse huurpremie. Wat maakt dat 46.117 kandidaat huurders, bijna 1 op 3, op dit ogenblik al een bepaalde vorm van sociale ondersteuning ontvangen.

Vlaanderenbrede hervorming

Wanneer we over wachtlijsten spreken, spreken we over het aanbod van sociale woningen. En dat moet verder omhoog, na de fusie van 130 naar 41 woonmaatschappijen waarvan die deels op 1 januari 2023en een laatste deel de voorbije weken, van start is gegaan. Matthias Diependaele: “Er kwam heel wat kritiek op onze hervorming van de sector en onze rechten en plichten maatregelen voor sociale huurders. Met de nodige regelmaat had men het wel in negatieve zin over de wachtlijst en het gebrek aan daadkracht om die aan te pakken. Maar we wilden de sector echt versterken, en daar was de moed om te hervormen, een langetermijnperspectief en dus een tijdelijke pitstop voor nodig. Om dan daarna terug gezwind uit de startblokken te schieten. Uit de eerste cijfers van 2023 blijkt dat nu ook te renderen. Het bouw- en renovatieritme stijgt opnieuw, na de mindere jaren 2021 en 2022. Zo werd er in eerste jaarhelft van 2023 maar liefst 82 miljoen meer geïnvesteerd in projecten ten opzichte van diezelfde jaarhelft van 2022, te weten 365 miljoen euro t.o.v. 283 miljoen euro. Er is zeker nog geen reden tot euforie, maar deze eerste hoopvolle signalen zijn een opsteker voor de sociale sector.”

Ontdubbeling en Actualisatie

Elk jaar wordt de wachtlijst aangepast en ontdaan van bijvoorbeeld kandidaturen die niet reageren op een mogelijke toewijzing van een sociale woning of kandidaat-huurders die bij meerdere woonmaatschappijen ingeschreven zijn worden ontdubbeld. Ook wanneer je niet meer aan de inkomensvoorwaarden voldoet, of zelf aangeeft niet langer kandidaat-huurder te zijn, word je geschrapt van de wachtlijst. Maar om het ander jaar, en dit was in 2022 het geval, moet er een actualisatie worden doorgevoerd door de woonmaatschappijen. Diependaele: “Hierbij doen de woonmaatschappijen een algemene en actieve check bij al hun kandidaat-huurders, of zij nog op de wachtlijst wensen te staan. Door deze reden, en het terug aanslaande bouwritme, kregen we dus in 2022 een daling en een meer realistisch beeld van de wachtlijst.”

Cijfers

De jaarlijkse update van de wachtlijsten, zorgt nog voor meer cijfers. Matthias Diependaele: “Zo blijkt dat we in 2022 aan meer dan 10.000 kandidaat-huurders een sociale woning hebben toegewezen. Waarmee we dicht bij het jaarlijkse sectorgemiddelde blijven. Broodnodig ook, als je ziet dat er in 2022 een influx kwam van maar liefst 34.000 nieuwe kandidaat-huurders.

De gemiddelde wachttijd nam toe van 3,9 naar 4.,1 jaar. Diependaele nuanceert: “Door de vele fusies werd van de dubbele inschrijvingen enkel de oudste inschrijfdatum behouden, wat zorgt voor een wat hoger gemiddelde. Maar belangrijker is dat 30% van de kandidaat-huurders een woning toegewezen krijgt binnen de twee jaar, en binnen 3 jaar de helft van die wachtenden een sociale woning kreeg toegewezen. Zij die langer dan 4 jaar moeten wachten, hebben dan recht op een huurpremie.”

Kandidaat huurders

Evolutie met absolute cijfers en % daling – stijging

Vergelijking met aantal woningen

Investeringcijfers nieuwbouw en renovatie sociale woningen

Gemiddelde wachttijd

Per provincie:

Per leeftijd

Per provincie