Iconische beuk aan de Sint-Dionysiuskerk in Geluwe is niet meer. Vervanger wordt een Doornikse Zilverlinde

Gisteren werd de iconische beuk aan de Sint-Dionysiuskerk in Geluwe gekapt. Dat de Rode Beuk, een 90-plusser, al die jaren in de schaduw van de Sint-Dionysiuskerk getuige is geweest van het wel en wee van duizenden Geluwnaren, maakt de kapping nog wat gevoeliger. Dirk Decuypere, Erfgoed Geluwe: “De boom werd in 1930 geplant ter gelegenheid van de 100ste verjaardag van de onafhankelijkheid van België en werd daarom Vrijheidsboom genoemd. Dat de Geluwnaren toen een Rode Beuk verkozen en die op deze plaats plantten, was niet toevallig.

Vijfentwintig jaar eerder, in 1905 vierde Geluwe al eens de 75ste verjaardag van de onafhankelijkheid van België. Toen ging er onder meer een imposant mooie stoet uit met meer dan 750 uitvoerders die de geschiedenis van België uitbeeldden. Op één van de praalwagens stond een jonge rode beuk, die de vrijheidsboom werd genoemd.
Op het einde van de stoet werd het slanke boompje van zijn wagen gehaald en naar het kerkplein gebracht. Terwijl burgemeester Louis Soete het plantte luidden al de klokken, knetterden er geweerschoten en schalden er trompetten. En toen de massa de ‘Brabançonne’ zong, steeg een luchtballon de wolken in.”

“Waar die boom van 1905 op het kerkplein precies geplant werd, weten we niet. Wel dat de Eerste Wereldoorlog negen jaar later uitbrak en Geluwe in een ruïne herschiep. Ook de vrijheidsboom ging verloren.”
“In 1930 vierden de Geluwnaren de 100ste verjaardag van België. Opnieuw met een stoet. Maar nu met veel minder praal. Zoals 25 jaar geleden plantten de Geluwnaren wel opnieuw een vrijheidsboom bij de kerk en kozen ze opnieuw voor een Rode Beuk.” De beuk is een boom die 200 tot 400 jaar oud kan worden en daardoor geliefd is als herinneringsboom, geboorteboom of jubileumboom. Onze boom had dus gerust nog een paar eeuwen verder kunnen leven, maar het lot besliste hier anders over.

Een kleine halve eeuw geleden was hij al bedreigd in haar gezondheid. Onder meer door de friet, die bij de Belg al even geliefd is als zijn onafhankelijkheid. “Jammer dat we de frituur niet kunnen wegdenken”, schreef meester Hugo Driessens al in juni 1976. “Wij houden ons hart vast als we zien hoe de schouw haar dampend frituurvet en verbrand butaangas spuwt in de kroon van een prachtige rode beuk. […] Helaas, hoe lang zal hij het nog uithouden?”
Meester Hugo’s vraag kreeg veertig jaar later een antwoord. In 2015 werd de Rode Beuk ziek verklaard. Niet alleen frituurdamp en butaangas bleken hiervan de oorzaak te zijn. Door de verharding onder en rond het frietkraam vloeide meer dan 90% van het regen- en oppervlaktewater weg naar de riolen in plaats van naar de wijdvertakte altijd dorstige boomwortels.

Na het verwijderen van de frituur onder de Rode Beuk op het kerkplein van Geluwe, werd de verharding opgebroken en vervangen door doorwortelbare ruimte voor de boom. Er werd nieuw substraat en aarde aangevuld en een nieuwe beplanting aangelegd. Er werd ook een beregeningsinstallatie aangelegd om de boom in droge periodes te voorzien van voldoende water, maar de boom bleef ziek en werd nog zieker. Steeds meer oogde hij met zijn kaal geworden kop triestig en dreigden zijn takken bij stormweer af te breken. Uiteindelijk besliste het stadsbestuur de Rode Beuk te kappen.

De Geluwnaren konden voorstellen indienen voor het soort boom die in de plaats moest komen. Intussen weten we dat de opvolger een Doornikse zilverlinde wordt. Boomverzorger Jorry Berghe kan deze soort linde op deze plaats en onder meer omwille van de klimaatopwarming een hogere ouderdom beloven dan onze gouwe ouwe Rode Beuk.
Dat het een Dóórnikse zilverlinde is, klinkt een Geluwnaar historisch goed in de oren, want onze oudste Geluwse parochie behoorde eerst eeuwenlang tot het bisdom Doornik. Moge de linde bij de toekomstige planting opnieuw Vrijheidsboom worden genoemd…
Broodplanken en kunstwerk
Schepen Bercy Slegers: “De burgers konden niet alleen ideeën indienen, maar zich ook over de voorstellen van andere participanten uitspreken – met een vind-ik-leuk, vind-ik-niet-leuk, reactie. Er werden heel wat vaak goed uitgewerkte voorstellen gedaan, zowel voor de vervanging van de Rode Beuk als voor het hergebruik van zijn hout.
Het hout van de gerooide Rode Beuk zal worden gebruikt voor het vervaardigen van gebrandmerkte broodplanken en gedraaide eieren, vijf schijven met jaarringen en een kunstwerk. Deze beslissing is onder voorbehoud: pas nadat de Rode Beuk gekapt is, zal duidelijk zijn hoeveel hout er effectief bruikbaar is om deze zaken te realiseren. Het verwerken van het hout zal gebeuren door het VTI van Menen.”