Deze mensen kiezen nieuwe toekomst voor de vier parochiekerken in Lo-Reninge
Na een intensief participatietraject heeft het centraal kerkbestuur, de lokale geloofsgemeenschap en het lokaal stadsbestuur een gedragen en concreet toekomstbeeld voor de vier parochiekerken in Lo-Reninge. Dit toekomstbeeld is het resultaat van een grootschalige bevraging rond de toekomst van de parochiekerken in de stad.
‘Samen nadenken over de toekomst van de parochiekerken in Lo-Reninge’. Dat was het doel van een participatietraject dat in oktober 2024 werd opgestart. Het traject had als doel mensen inspraak te geven in het kerkenbeleidsplan van de stad. Het zoeken naar concrete toekomstperspectieven en opportuniteiten voor de vier parochiekerken. De oogst van het volledige traject en de belangrijke evoluties uit het kerkenbeleidsplan kunnen nu gedeeld worden met de brede bevolking en iedereen verbonden aan de parochiekerken.
Impuls vanuit de Vlaamse overheid
Nadenken over de parochiekerken in Vlaanderen, en dus ook in Lo-Reninge, kwam onder impuls van de Vlaamse overheid. Zowel onder impuls van de Minister voor Binnenlands Bestuur, Hilde Crevits alsook Vlaams minister voor Onroerend Erfgoed Ben Weyts. Beiden zetten ze met hun beleid in op de toekomstverkenning van de parochiekerken en één van de grootste uitdagingen inzake erfgoed op dit moment.
Vanuit de Vlaamse overheid vraagt men aan de kerk- en de lokale besturen om in het kader van het meerjarenplan, een strategische visie te ontwikkelen over het lokaal kerkenbestand van de steden en gemeenten. Bij de opmaak van de volgende meerjarenplannen (2026-2031) zullen de gemeenten bovendien verplicht worden om zo’n kerkenbeleidsplan te hebben.
Ook de Vlaamse bisschoppen onderschrijven het belang om de toekomst te verkennen van de bijna 1800 parochiekerken die Vlaanderen telt. Wanneer voor een bepaalde kerk een nieuwe toekomst gezocht moet worden, vragen de bisschoppen dat dit zorgvuldig gebeurt. In hun visienota ‘Betekenis en Toekomst van het Kerkgebouw’ benadrukken de bisschoppen de waarde en het unieke belang van de kerkgebouwen voor de samenleving.
Het participatietraject
Het participatietraject in Lo-Reninge werd getrokken door een kernkapittel, een vijftienkoppig team samengesteld vanuit het kerkbestuur en de kerkfabrieken, de geloofsgemeenschap en het lokale bestuur van de gemeente. Het was dit team die het volledige traject co creatief mee vorm gaf. In het vormen van een toekomstbeeld wilde men luisteren naar ‘iedereen’ die op één of ander manier verbonden is met de vier parochiekerken van de Lo-Reninge. Daarom werden er vier kapittelavonden georganiseerd en er werd geluisterd naar bewoners uit de verschillende gemeenschappen en experten uit de stad.
Om het volledige proces in goede banen te leiden stelde het centraal kerkbestuur, de lokale geloofsgemeenschap en het lokaal gemeentebestuur Kapittel aan. Kristof Lataire (Kapittel) begeleidde het volledige traject.
Vertrekken vanuit bezieling
In het participatietraject is men vertrokken vanuit de ‘bezieling’ van de mensen in de gemeenschap en de ‘ziel’ van de plek in en rond de parochiekerk. Die ziel huist in de gebouwen, in de herinneringen en verhalen, maar ook op de plek rond de parochiekerken. Het landschap van parochiekerken in Lo-Reninge is een erfenis van vorige generaties, die wij aan volgende generaties nalaten en waar we vandaag dus goed moeten over nadenken.
Toekomstbeeld voor de parochiekerken
Het toekomstbeeld dat werd toegevoegd aan het kerkenbeleidsplan is geen beslissingsdocument, maar een inspiratiebundel met aanbevelingen die richting geven aan de toekomst van de parochiekerken. Het roept vragen op als: Hoe kijkt de gemeenschap naar de toekomst van de kerken? Waarvoor is er draagvlak? Welke activiteiten zijn mogelijk naast de erediensten? Welke nieuwe kansen worden gezien?
Dit toekomstbeeld biedt inzichten en nieuwe perspectieven aan het centraal kerkbestuur en de lokale overheid, zodat zij gedragen, duurzame projecten kunnen opstarten voor de kerkelijke plekken en de bijbehorende gemeenschappen. Bovendien maakt het duidelijk met welke nieuwe gebruiken geëxperimenteerd kan worden.
In het toekomstbeeld en het bijhorende plan van aanpak worden alle parochiekerken besproken in het licht van hun toekomstperspectief. Er is een breed draagvlak om in elke parochiekerk een sacrale ruimte te behouden. De centrale kerk, zoals aangeduid in het pastorale plan, wordt de Sint-Rictrudiskerk in Reninge. Hoewel dit de hoofdkerk wordt, blijft het ook mogelijk om er andere activiteiten te organiseren, zoals concerten of startmomenten van de basisschool.
Voor de historische, voormalige abdijkerk Sint-Pieterskerk in Lo is het toekomstbeeld gericht op een verdere toeristische ontsluiting. Vanaf volgend jaar zal de kerktoren te bezoeken zijn. Daarnaast wordt er binnenin een kwaliteitsvolle bezoekersbeleving voorzien. Men streeft ernaar de kerk ook in te zetten voor gemeenschapsvormende activiteiten voor de lokale bevolking. Tegelijkertijd blijft men inzetten op het behoud van de sacraliteit van deze religieuze plek, met blijvende ruimte voor liturgisch gebruik.
De Sint-Bartholomeuskerk in Pollinkhove krijgt een uitgesproken meervoudige bestemming. Binnen de lokale gemeenschap bestaat een duidelijk draagvlak om de kerk te gebruiken als culturele hub. Enkel activiteiten die aansluiten bij de ziel van de kerk zullen er georganiseerd worden. Men onderzoekt of er dienstverlening kan worden aangeboden voor gepensioneerden en/of ouderen, en bekijkt of een dorpspunt in de kerk kan worden ondergebracht. Net als bij de vorige parochiekerken blijft ook hier sporadisch liturgisch gebruik mogelijk.
Voor de Sint-Barnabaskerk in Noordschote is gekozen om, naast het inrichten van een kleine sacrale ruimte — vooral als herinneringsplek aan pastoor Aloysius Tommelein — de kerk een nieuwe bestemming te geven. Er wordt onderzocht of de activiteiten van ontmoetingscentrum ’t Klooster in het kerkgebouw kunnen worden ondergebracht. Een haalbaarheidsstudie moet uitwijzen waar de mogelijkheden liggen voor een multifunctionele ontmoetingsruimte.