De naakte vrouw heeft een prominente plaats op Beaufort24 Koksijde gekregen
Inhuldiging monument Beaufort24 Koksijde
Van 27 maart tot en met 3 november 2024 verwelkomt de Kust Beaufort24. Curator Els Wuyts zorgt voor de artistieke selectie en vertrekt vanuit het idee van een vanzelfsprekende verbondenheid Fabric of Life. Het uitganspunt is de plek en de mogelijke legendes of verhalen, geschiedenissen of kunststromingen die ermee verbonden zijn. Grootste sculpturen en intieme kunstwerken, waarin we meer dan één verhaallijn terugvinden en waar veelzijdige herinneringen of onontdekte waarden aan de oppervlakte komen drijven.
Curator Els Wuyts: “De reeks concrete plekken in de verschillende kustgemeenten zijn uitgelezen aanleidingen om bepaalde vertellingen zichtbaar te maken. Op die plekken is ruimte gemaakt om de soms onzichtbare legendes te laten spreken, sporen van bepaalde geschiedenissen terug te vinden of thema’s die de gemoederen bezighouden te benadrukken. Zoals in een groots monument of een intiem kunstwerk meer dan één verhaallijn terug te vinden is, kunnen veelzijdige meningen of onontdekte waarden aan het oppervlak komen drijven.”
In de negen deelnemende kustgemeenten zullen in totaal achttien nieuwe kunstwerken te zien zijn. Voor Koksijde-Oostduinkerke brengt Beaufort24 een permanent kunstwerk van Johan Creten en een tijdelijk werk van Jorge Macchi.
Burgemeester Marc Vanden Bussche: ‘Wat ik zo uniek vind aan THE HERRING van Johan Creten, zijn de verwijzingen die het beeld maakt naar ons rijke artistieke verleden, vooral naar George Grard. Maar ook naar ons visserijverleden, met een subtiele verwijzing naar de wonderbare haringvangst tijdens de Tweede Wereldoorlog, in de winter van 1942-1943. Prachtig hoe hiermee een brug wordt geslagen tussen verleden, heden én ook de toekomst. Ik ben blij dat zowel het beeld van Johan Creten als het beeld van Jorge Macchi hun plaats hebben gekregen zo dicht bij onze prachtige stranden.’
Schepen van Cultuur en Erfgoed, Stéphanie Anseeuw: ‘De immer fijne samenwerking met Els Wuyts zorgde ervoor dat we in het kader van Beaufort24 konden rekenen op een selectie van twee prachtige en tegelijk imposante beelden: enerzijds het 5m hoge beeld van de Belgische kunstenaar Johan Creten aan het prachtige strand van Sint-André, en anderzijds het uitvergrote, met allusies naar het alledaagse, beeld van de Argentijnse kunstenaar Jorge Macchi, op de Zeedijk nabij Ster der Zee. Voor een kustgemeente die kunst hoog in het vaandel draagt, is Beaufort een evenement waar wij heel graag aan deelnemen.’
Johan Creten: THE HERRING
Met dit werk keert Johan Creten terug naar zijn wortels in Vlaanderen. In Koksijde bevindt hij zich in uitstekend artistiek gezelschap. Paul Delvaux, met een eigen museum in Sint-Idesbald, is niet veraf. Ook beeldhouwer George Grard vestigde zich in de jaren 1930 in Sint-Idesbald. Zoals verschillende kunstenaars met elkaar in verbinding treden, is er ook sprake van een band tussen mens en natuur. Het beeld THE HERRING speelt met de dubbele betekenis van “la mer” en “la mère”, de moeder. De zee en het leven zijn onlosmakelijk verbonden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog kon de Westkust overleven dankzij een ongewoon rijke haringvangst. Het beste haringjaar ooit was de winter van 1942-1943. Er spoelde toen zoveel haring aan, dat men die met de blote hand kon opscheppen. Is de opbrengst van de zee onuitputtelijk? Het werk confronteert ons op die manier met het hedendaagse vraagstuk van duurzaamheid en ecologie.
Vis staat van oudsher in talloze culturen symbool voor leven en vruchtbaarheid. In de Chinese cultuur belichaamt de vis overvloed, rijkdom, geluk en hoop. Ook vandaag kan het spirituele aspect van wedergeboorte niet losgezien worden van de zee: vaak komen we herbronnen aan de Kust. Het metershoge beeld openbaart zich aan ons als eindpunt na een fikse wandeling in de duinen. De zee geeft en neemt, dat is ook de tragiek ervan. Bij stormweer zal het beeld met de voeten in het water komen te staan.
Duinen Sint-André
In Koksijde vind je niet alleen de Hoge Blekker, de hoogste duin van de Belgische kust, maar ook de Schipgatduinen, De Doornpanne en de Noordduinen waar graslanden, duinvalleien, struwelen, bosjes en oude vissershuisjes elkaar afwisselen. En daarnaast is de duinzone van Sint-André gekend als een bijzondere plek, waar je voorbij de gele boei aan de Gilles Scottlaan de overgang van duinen naar strand en zee kan voelen. Het is niet alleen een plek waar je de in het geel geklede garnaalvissers te paard ziet voorbijtrekken, maar ook de plaats waar in 1989 de potvis Valentijn op 14 februari aanspoelde. Zijn skelet zal in het najaar van 2024 te zien zijn in het nabijgelegen vernieuwde NAVIGO-museum, waar de geschiedenis van de zee- en kustvisserij wordt verbeeld.
De geschiedenis van Saint-André-sur-mer laveert tussen golfterrein en verkaveling, maar is uiteindelijk toch een rustige plek geworden, waar je – net voorbij de strandbar Dock Plage – met de voeten in het zand kan genieten van de omgeving. Want daar staat intussen THE HERRING, de metershoge bronzen sculptuur van Johan Creten die een figuur verbeeldt die een vis vasthoudt. En hoewel de naam André, Andreas of Andries eerder verwijst naar het mannelijke, is het wel degelijk een vrouw die er moedig haar plaats inneemt.
De naakte vrouw staat met haar voeten in het zand, richt haar blik op de einder en houdt een haring voor haar buik en geslacht. Haring is een van de meest voorkomende vissen in het noorden van de Atlantische Oceaan en heeft tijdens de twee wereldoorlogen de bevolking van de westkust gered van de hongersnood. Tijdens de bezetting bleek de Noordzee immers regelmatig te barsten van de haring en kon men ze op bepaalde dagen met emmers opscheppen uit de kellen en poelen.
Biografie Johan Creten
Johan Creten wordt beschouwd als een pionier in de heropleving van de autonome kleikunst sinds de jaren 1980. De onderwerpen van zijn keramische en bronzen sculpturen lopen uiteen van imposante vogels en vreeswekkende inktvissen tot monumentale vleermuizen. Hun rijke symbolische lading is nooit eenduidig en slingert heen en weer tussen verleiding en vrees, kracht en kwetsbaarheid, het sacrale en het demonische. Maar niet alleen zijn dierenrijk lijkt een onrustwekkende vreemdheid uit te stralen ook, de menselijke figuren ademen een wereld vol poëzie, lyriek en grandeur. Hij gebruikt bewust een narratieve structuur en een eerder klassieke beeldtaal, waarbij hij balanceert tussen het groteske en het barokke. Zijn ogenschijnlijk onschuldige figuratieve beelden onderstrepen het belang van schoonheid, terwijl ze zijn humanistische bewustzijn en sociale weerklank bevestigen: de behoefte aan een verkenning van de wereld met zijn individuele en maatschappelijke kwellingen. Zijn toverachtige wezens zijn complexe metaforen voor de ambiguïteit van de seksualiteit van de mens en de onvoorspelbare kracht van de natuur. Al lijken zijn sculpturen onschuldig, politiek is nooit ver weg: zijn verbeeldingswereld is dan ook bevolkt met thema’s, motieven en objecten die symbolische betekenissen krijgen. Zo staan bijenkorven bijvoorbeeld voor de gemeenschap, refereren eikels aan macht en symboliseren zeedieren het onvatbare. De mossel verwijst naar de vulva, maar eveneens naar de mal (‘moule’) en dus ook naar de beeldhouwkunst in het algemeen. Door de vaak monumentale verhoudingen gaan zijn beelden een verkennende en uitdagende relatie aan met de omgeving. Het belang van zijn beeldtaal ligt dan ook niet alleen in de techniek maar ook in wat het vertelt over ons, over beeldhouwen, over onze cultuur en de wereld.
Foto: ©Sofhie Legein – gemeente Koksijde