De CO2-uitstoot is in Brugge vorig jaar gedaald met 27% en dit zijn de redenen
Elk jaar wordt een monitoringrapport opgemaakt waarin de vorderingen van het Klimaatplan BruggeNaarMorgen worden bijgehouden. Het monitoringrapport bevat voor alle zeven thema’s waar het klimaatplan rond opgebouwd is concrete cijfers over inspanningen en resultaat. Burgemeester Dirk De fauw: “Het monitoringrapport 2024 is alvast bemoedigend: de lokale uitstoot van CO2 is ook in 2023 verder blijven afnemen. Ten opzichte van 2011 is de CO2-uitstoot in Brugge gedaald met 27%. Daarmee zet Brugge een versnelling hoger en zit bijna terug op schema om tegen 2030 de CO2 uitstoot te halveren (t.o.v. 2011).”
Schepen van Klimaat en Energie Minou Esquenet: “Ik ben zeer blij met het derde monitoringrapport. We houden ons zo aan ons engagement om regelmatig en transparant te communiceren over de Brugse klimaatacties.”
Enkele hoopgevende en opmerkelijke resultaten
1. Brugge is en blijft een stad met steeds meer hernieuwbare elektriciteit
Mocht alle energie die in Brugge opgewekt wordt door wind- of zonne-energie door Bruggelingen verbruikt worden, dan zou ondertussen bijna 60% van onze elektriciteitsverbruik lokaal opgewekt worden. Dat is een heel straf cijfer waarmee Brugge zich bij de koplopers van Vlaanderen bevindt.
Natuurlijk is onze goede ligging aan de zee daar niet vreemd aan: met ondertussen meer dan 56 windturbines en een aantal in onderzoek en aanvraag zal dit alleen maar verder blijven toenemen. Brugge zit op schema voor haar doelstellingen tegen 2030, maar dat zal ons niet inhouden om te blijven ijveren voor bijkomende windturbines binnen de grenzen van ons windplan want de weg is nog lang.
2. Brugse huizen en gebouwen zijn steeds beter geïsoleerd
Een grote uitdaging van het klimaatplan BruggeNaarMorgen is het beter isoleren en energie-efficiënter gebruik van onze woningen en gebouwen. Dit is absoluut noodzakelijk om op termijn onze woningen en gebouwen zonder gas of mazout te verwarmen. We stellen vast dat Bruggelingen steeds meer en beter hun woningen en gebouwen isoleren: de warmtevraag is verder gedaald en ligt nu ongeveer 10% lager dan in 2018, het referentiejaar van ons huidige klimaatplan. Er zijn veel inspanningen gebeurd om Bruggelingen te stimuleren om te gaan renoveren en isoleren, onder andere via de verhoogde opknappremie, vele infoavonden in de Brugse wijken, het gericht renovatieadvies en vele andere acties. Het is alvast een belangrijke stimulans om deze acties verder uit te bouwen.
3. Stad Brugge verbruikte bijna 7 gigawattuur minder energie voor haar eigen gebouwen in 2023 dan in 2018, een vermindering met bijna 24%, en gaat verder
Stad Brugge heeft alvast ook niet stilgezeten om haar gebouwen te renoveren en te verduurzamen. Het totale energieverbruik van de stadsgebouwen is in de periode 2018-2023 met bijna 7 gigawattuur gedaald, wat niet alleen een lagere energiefactuur oplevert, maar ook een pak minder CO2-uitstoot. Stad Brugge heeft ondertussen ook een pakket maatregelen goedgekeurd om 14 gebouwen energetisch te laten renoveren vanaf 2025 en het aantal zonnepanelen op onze stadsgebouwen zal hiermee verdubbelen in een jaar tijd! Dit zal in de komende jaren terug een aanzienlijke besparing van centen en uitstoot met zich meebrengen. Hierdoor zal de Stad op schema blijven om voldoende energiezuinig te worden en de CO2-uitstoot te doen dalen van de eigen gebouwen.
4. We zien een voorzichtige modal shift naar meer fietsgebruik en minder autogebruik
Ook qua mobiliteit zijn ontzettend veel inspanningen gebeurd om fietsinfrastructuur, deelwagens en laadinfrastructuur voor elektrisch rijden te verbeteren. En dat lijkt ook zijn vruchten af te werpen. Uit de stadsmonitor 2024 blijkt een voorzichtige modal shift: het aandeel Bruggelingen dat de auto gebruikt als voornaamste vervoermiddel is tussen 2021 en 2024 gedaald van 43% naar 41%, terwijl het fietsgebruik is gestegen: van 31% naar 34% in 2024. We blijven evenwel voorzichtig: het aandeel voetgangers is dan weer licht gedaald (van 8 naar 9%) en het aandeel busgebruikers is gelijk gebleven op 14%, terwijl we natuurlijk ook deze groep weggebruikers graag hadden zien stijgen.
5. Brugge is een groene waterstad en wordt dat steeds meer: 200.000 extra bomen geplant
Een laatste en belangrijke positieve vaststelling is dat onze stad steeds groener wordt. Op het publieke domein werd hard gewerkt om tegels weg te nemen om zo meer ruimte te creëren voor groen en water. Er werd een recordaantal bomen geplant, met tussen 2018 en 2023 meer dan 200.000 bomen, samen met alle partners op Brugs grondgebied. De uitdaging blijft natuurlijk om ook Bruggelingen zelf te aan te zetten om dit voorbeeld te volgen en ook in hun tuin of woning meer ruimte te voorzien voor water en groen.
Enkele uitdagingen voor de toekomst
1. De drempels voor het aansluiten van warmtepompen en warmtenetten blijven hoog
We stellen vast dat steeds meer Bruggelingen de stap zetten om te verwarmen met een warmtepomp en dat is goed nieuws. Toch blijft het voor veel Bruggelingen nog een hoge drempel, waarbij vooral de kostprijs een belangrijk knelpunt blijft. Een andere belasting van elektriciteit en gas kan al een groot verschil maken. Het fiscale systeem in België benadeelt, in vergelijking met de andere Europese landen, het gebruik van warmtepompen en warmtenetten en daarvoor rekenen we op de federale beleidsmakers om daar verandering te brengen zodat de klimaatvriendelijke technologieën ook financieel de meest aantrekkelijke worden.
2. Fossielvrije warmtenetten zijn een deel van de oplossing, maar de realisatie ervan is complex en vergt grote investeringen
In Brugge zijn ondertussen een 300-tal woningen en 20-tal bedrijven aangesloten op het IVBO-warmtenet. Dit warmtenet is ondertussen een stukje uitgebreid in Sint-Pieters en wordt op dit ogenblik gerenoveerd. Ondertussen bestudeerde IVBO hoe de warmte die ze nog over hebben ter beschikking gesteld kan worden van eventuele andere gebruikers. Ook andere warmtenetprojecten worden verder onderzocht. Al deze projecten hebben gemeen dat het over zeer grote investeringen gaat en dat we met heel wat partners moeten samenwerken om ook te komen tot rendabele voorstellen, die ook voor de Bruggeling een betaalbare warmte in huis kan leveren. Daarbij zullen we ook de financiële ondersteuning en medewerking van Vlaanderen en België nodig hebben.
3. Zonnepanelen moeten voor iedereen toegankelijk zijn
Dat er in Brugge al een recordproductie van hernieuwbare energie is, mag ons niet doen vergeten dat we qua zonne-energie NIET bij de koplopers zijn in Vlaanderen. Er is nochtans heel veel ruimte op daken en in de afgelopen periode zijn heel veel zonnepanelen geplaatst, zowel door particulieren op eigen dak, als door investeerders op grote daken. Toch blijft het verwonderlijk waarom zoveel Bruggelingen aarzelen om hun dak in te zetten als gratis energiecentrale. Bij historisch erfgoed en de binnenstad zijn er een aantal erfgoedbeperkingen, maar in de rest van Brugge kunnen op elk geschikt dak zonnepanelen voorzien worden. De investering verdient zich doorgaans binnen de 10 jaar terug en is ook voor huurwoningen interessant: zowel eigenaar als huurder kunnen er voordeel uit halen. Stad Brugge heeft een modelcontract laten opstellen die huurders en verhuurders kunnen gebruiken zodat het een win-win is voor beiden. Dit modelcontract staat op de website van de Stad. We moeten Bruggelingen verder stimuleren en ondersteunen om deze stap te zetten. Maar ook grote zonneprojecten zijn nodig: Stad Brugge zet haar eigen gebouwen in en probeert daarmee haar eigen elektriciteitsverbruik te verduurzamen. Ook Brugse (haven)bedrijven moeten we blijven helpen om creatieve oplossingen te vinden om de beschikbare oppervlakte vol zonnepanelen te krijgen.
4. Steeds meer elektrische mobiliteit, maar mag/moet wat sneller
Een belangrijk onderdeel van het klimaatplan is het fossielvrij maken van onze mobiliteit. Dat de E-fiets en pedelec verder opgang maken is erg goed nieuws, maar ook onze automobiliteit mogen we niet uit het oog verliezen. In het klimaatplan 2030 werd de ambitie geformuleerd om tegen 2030 maar liefst 40% van de Brugse wagens elektrisch te laten rijden. De overgang naar elektrisch rijden is volop bezig en Brugge bereidt zich daar op voor, met ondertussen meer dan 1.000 publieke laadpunten. De aankoop van elektrische wagens verloopt trager dan verwacht. Er zullen bijkomende maatregelen nodig zijn om de aankoop van elektrische wagens aantrekkelijker te maken voor iedereen. Ondertussen zullen we in Brugge verder werk maken om onze eigen wagens te elektrificeren en ook bij De Lijn aandringen op verdere elektrificatie. Ook de deelwagens willen we steeds vaker elektrisch inzetten, want zo maak je ook elektrisch rijden voor wie weinig de wagen gebruikt zeer toegankelijk.
5. We ontharden veel, maar moeten oppassen om ondertussen niet elders te verharden
Brugge is van 2018 (28,1%) verder verhard: 29,9% van onze oppervlakte was in 2021 verhard. We kijken hoopvol uit naar de cijfers van 2022 en 2023 omdat we denken dat de vele inspanningen om te ontharden deze legislatuur een cesuur ingezet hebben. Hoe dan ook wordt dit een grote uitdaging om toch enerzijds verder de bewoning te verdichten in onze stad en tegelijk te ontharden of het water dat op de verharding valt vlot de weg te laten vinden naar plaatselijke infiltratie in de bodem zodat de grond opnieuw haar sponsfunctie kan opnemen.
Schepen Minou Esquenet: “Dit monitoringrapport is het resultaat van een aangehouden inspanning om het klimaatplan BruggeNaarMorgen met zoveel mogelijk partners in Brugge te realiseren. Deze lokale organisatie is misschien wel de belangrijkste uitdaging: hoe krijgen we alle Bruggelingen, organisaties en ondernemingen mee om samen actie te ondernemen om deze doelstellingen te bereiken. We hebben de afgelopen jaren met BruggeNaarMorgen alvast een kader opgebouwd waarmee we heel Bruggelingen hebben kunnen betrekken via nieuwsbrieven, evenementen, Open Netwerkmomenten, gerichte infosessies en activiteiten.”
“Samenwerking zal essentieel zijn: met BruggeNaarMorgen hebben we een basis gelegd waarop een volgend bestuur kan verder bouwen om de noodzakelijk klimaatambities te realiseren. We hebben goed kunnen samenwerken in een beleidsgroep, hebben goede adviezen en bijsturing gekregen van verschillende experten via een klankbordgroep. Ik wil alvast met de volgende beleidsploeg verder bouwen op dit ingeslagen pad om zo BruggeNaarMorgen te bouwen: samen zorgen voor een klimaatneutraal en klimaatrobuust Brugge”, aldus burgemeester Dirk De fauw.